ΜΕ ΤΗΝ ΤΡΙΒΗ ΠΑΡΑΓΕΤΑΙ ΘΕΡΜΟΤΗΤΑ

ΛΑΘΗ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΗ ΚΑΙ ΠΩΣ ΝΑ ΤΑ ΑΠΟΦΥΓΕΤΕ

On page 139 under Preparation “always” should be “usually” and it should be mentioned that the plasma state is the most abundant state of matter, but not in the conditions typically found on Earth.
A battery is not a “charge pump.”
You cannot “map a magnetic force.”
Also, in that chapter a water hose model is used to describe an open circuit. While it is just an analogy and therefore not technically wrong, it will leave the students with a mental picture of electrons spewing out into the air at the point where the circuit is broken.
The discussion of Bernoulli’s principle states that the air moves faster over the top of wing in order to arrive at the back end at the same time as the air that went under the wing. This is nonsense.
In Concept Summary and answers to Check Your Knowledge questions, that you know “energy” has been transferred if there is a change in temperature of a substance. The phrase “or a phase change has occurred or work has been done” should be included.
“Resistance is the force opposing the flow of electrons.” Electrical resistance is not a force.
The term “heat wave” is used. Judging from terminology elsewhere in the book, they mean infrared radiation. However, heat wave is not a term used by scientists; it does not make any sense in terms of the definition they have given for heat; and the only meaning the term has for students is several days of unusually warm weather.
“Even though compressions are not the same as crests, they correspond to one another. Compressions and crests both indicate the amount of energy in a wave. Rarefactions and troughs also correspond to each other. They indicate the lowest energy.” The three sentences are fine. The last is nonsense.
Statement is made that only high-frequency light, such as violet light, will supply enough energy to release electrons from metals and that red light does not have enough energy. This is clearly untrue. Green light can release electrons from sodium and even red light can release electrons from potassium. No mention is made of the fact that how much energy is needed depends on the type of metal.
In talking about radioactive elements, the statement is made that scientists can create elements that never existed before. How would we know that they have never existed? They may well have existed, but since decayed into some other element. At best one can say that they no longer seem to exist in nature on Earth.
Talks about half-life, but there is no discussion of the randomness of the process. Students will be left asking, “How do the atoms know when it is their turn to decay?”
Have a picture showing the reaction n + U235  Ba141 + Kr91 +2n which doesn’t balance.
“Great amounts of heat are given off during fusion.” Again, we have an incorrect use of the word heat. Both in terms of its correct definition and the book’s use of it to also mean infrared radiation. The energy produced in the fusion process is gamma radiation not infrared.
“Unlike fission, fusion doesn’t happen spontaneously.” Then how are the fusion reactions in the Sun happening? The sentence could be corrected by adding, “at temperatures usually found on Earth.”
p. 517 The definition of a magnet, “A magnet is any object that can exert a force on another magnet” is both circular and incorrect. Any object can exert a gravitational force on a magnet without being a magnet itself.


ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

A. Einstein: Unfortunately, the laws of nature become entirely clear only when they are no longer correct. In Quest of The Quantum, p 95.

ΤΑ ΚΑΤΑ ΣΥΝΘΗΚΗ ΨΕΥΔΗ ΤΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ
Ορισμένα λάθη είναι «κατά συνθήκη ψεύδη» ή λάθη που συγχωρούνται.
Ο διδάσκων μπορεί να χρησιμοποιεί κατά σύμβαση ορισμένες λανθασμένες εκφράσεις, έχοντας επίγνωση της σύμβασης έτσι ώστε να μπορεί να αντιμετωπίσει οποιοδήποτε παρανόηση που ίσως δημιουργηθεί.
Η θερμότητα μεταφέρεται.
Η θερμότητα ρέει.
Σώμα έχει μάζα ή η μάζα του σώματος είναι…;
Σώμα έχει θερμοκρασία ή η θερμοκρασία του σώματος είναι…;
Ένα σώμα δε μπορεί να έχει κάποιο μέγεθος. Ένα μέγεθος έχει ορισμένη τιμή.
Πόση μάζα πάγου λιώνει;
Μάζα αέρα κινείται.
Ερυθρή, ιώδης κτλ ακτινοβολία
Παράγεται / καταναλώνεται ηλεκτρική / θερμική κτλ ενέργεια. (Βλ. και ΛΑΘΗ)
ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ Η ΜΙΣΗ ΑΛΗΘΕΙΑ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΨΕΜΑ

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ

H θερμική διαστολή και η συστολή ερμηνεύεται με τη βοήθεια των μορίων. Όταν η θερμοκρασία αυξάνεται τα μόρια ταλαντώνονται εντονότερα. Ωθούν λοιπόν περισσότερο το ένα το άλλο και οι αποστάσεις μεταξύ τους αυξάνονται.

Η ΦΥΣΙΚΗ ΩΣ ΞΕΝΗ ΓΛΩΣΣΑ

Το τραπέζι στα κινεζικά είναι τσόου και ουδείς διαμαρτύρεται γι’ αυτό!
Ο βασιλιάς είναι γυμνός!
Στη Φυσική δανειζόμαστε γνωστές λέξεις, συχνά αλλάζουμε το νόημά τους και φτιάχνουμε καινούργια γλώσσα.

Ορισμένες λανθασμένες εκφράσεις χρησιμοποιούνται κατ’ οικονομία.
Είναι χρήσιμο να μάθουμε να βρίσκουμε και να εξασκηθούμε στο γιατί ένας ισχυρισμός είναι λανθασμένος διότι έτσι απορρίπτεται ο ισχυρισμός.
Οι πλειονότητα των λανθασμένων ισχυρισμών των μαθητών είναι αυθαίρετες γενικεύσεις. Αυτές απορρίπτονται με κατάλληλο αντιπαράδειγμα.

ΜΗΧΑΝΙΚΗ

ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΝΑΦΟΡΑΣ


ΘΕΣΗ

ΘΕΣ1 Η αρχή των αξόνων είναι πάντοτε η αρχική θέση του σώματος.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ Η θέση του σώματος προσδιορίζεται μονοσήμαντα οπουδήποτε και αν τοποθετήσουμε την αρχή των αξόνων.
ΣΩΣΤΟ Η αρχή των αξόνων είναι δυνατό να επιλεγεί οπουδήποτε.

ΧΡΟΝΙΚΗ ΣΤΙΓΜΗ

ΧΡ1 Η αρχική χρονική στιγμή, δηλαδή t = 0 είναι πάντοτε η στιγμή που το κινητό ξεκινάει.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ Ένα χρονικό συμβάν προσδιορίζεται μονοσήμαντα οποιαδήποτε και αν θεωρήσουμε ως αρχική χρονική στιγμή.
ΣΩΣΤΟ Ως αρχική χρονική στιγμή είναι δυνατό να θεωρήσουμε οποιαδήποτε στιγμή κατά την οποία αρχίσαμε να μετράμε το χρόνο.

ΜΕΤΑΤΟΠΙΣΗ

ΜΕΤ1 Η μετατόπιση είναι πάντα ίση με το μήκος της διαδρομής.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ
Το σώμα είναι δυνατό να έχει επιστρέψει στην αφετηρία.
ΣΩΣΤΟ
Η μετατόπιση είναι πάντα ίση με το μήκος της διαδρομής, όταν το σώμα κινείται ευθύγραμμα χωρίς να μεταβάλλεται η κατεύθυνση της κίνησής του.

ΜΕΤ2 Όταν η μετατόπιση είναι θετική / αρνητική το σώμα κινείται στο θετικό / αρνητικό ημιάξονα.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ Το πρόσημο της μετατόπισης μας δείχνει τη φορά της κίνησης και όχι τη θέση του σώματος.
ΣΩΣΤΟ Όταν η μετατόπιση είναι θετική / αρνητική το σώμα κινείται από το θετικό / αρνητικό ημιάξονα προς τον αρνητικό / θετικό ημιάξονα.

ΜΕΤ3 Όταν σε κάποιο χρονικό διάστημα η μετατόπιση είναι μηδενική, το σώμα ήταν ακίνητο.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ Το σώμα είναι δυνατό να κινήθηκε αλλά απλώς η αρχική θέση του να ήταν ίδια με την τελική.
ΣΩΣΤΟ Όταν η μετατόπιση είναι μηδενική το σώμα είναι δυνατό να κινήθηκε αλλά απλώς η αρχική θέση του να συμπίπτει με την τελική.
Ή
Το σώμα ήταν ακίνητο στα όρια ακριβείας αυτού του χρονικού διαστήματος.

ΜΕΤ4 Όταν η μετατόπιση είναι θετική το σώμα μετατοπίζεται από αριστερά προς τα δεξιά.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ Για δύο παρατηρητές που ο ένας βρίσκεται απέναντι από τον άλλο, η δεξιά και η αριστερή κατεύθυνση δεν είναι η ίδια.
ΣΩΣΤΟ Όταν η μετατόπιση είναι θετική το σώμα μετατοπίζεται από τον αρνητικό προς το θετικό ημιάξονα.

ΡΥΘΜΟΣ ΜΕΤΑΒΟΛΗΣ

ΡΥΘ1 Ο ρυθμός μεταβολής ενός μεγέθους είναι ίσος με το λόγο της τιμής του μεγέθους προς την αντίστοιχη χρονική στιγμή.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ Με αυτόν τον τρόπο προκύπτει ο ρυθμός μεταβολής από τη στιγμή που αρχίσαμε να καταγράφουμε το χρόνο.
ΣΩΣΤΟ Ο ρυθμός μεταβολής ενός μεγέθους είναι ίσος με τη μεταβολή του μεγέθους σε ορισμένο χρονικό διάστημα προς αυτό το χρονικό διάστημα.

ΤΑΧΥΤΗΤΑ

ΤΑΧ1 Ένα σώμα προσπερνά κάποιο άλλο. Τη στιγμή που τα σώματα βρίσκονται δίπλα – δίπλα έχουν την ίδια ταχύτητα.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ
Αν είχαν την ίδια ταχύτητα θα συνέχιζαν δίπλα – δίπλα.
ΣΩΣΤΟ
Το πρώτο σώμα έχει μεγαλύτερη ταχύτητα από το δεύτερο, γι‘ αυτό το προσπερνά. (IP: ΤΑΧ1)

ΓΡΑΦΙΚΕΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣ

ΓΡ1 Σε μια γραφική παράσταση «η εφαπτομένη της γωνίας» είναι ίση με το ρυθμό μεταβολής.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ Η τιμή της γωνίας εξαρτάται από την κλίμακα που έχει χρησιμοποιηθεί για την κατασκευή της γραφικής παράστασης.
ΣΩΣΤΟ Σε μια γραφική παράσταση «η εφαπτομένη της γωνίας» είναι ανάλογη με το ρυθμό μεταβολής.

ΓΡ2 Στη γραφική παράσταση του ρυθμού μεταβολής ενός μεγέθους ως προς το χρόνο «το εμβαδόν που αντιστοιχεί σε ορισμένο χρονικό διάστημα» είναι ίσο με τη μεταβολή του μεγέθους .
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ «Το εμβαδόν » εξαρτάται από την κλίμακα που έχει χρησιμοποιηθεί για την κατασκευή της γραφικής παράστασης.
ΣΩΣΤΟ Στη γραφική παράσταση του ρυθμού μεταβολής ενός μεγέθους ως προς το χρόνο «το εμβαδόν που αντιστοιχεί σε ορισμένο χρονικό διάστημα» είναι ανάλογο με τη μεταβολή του μεγέθους.

ΓΡ3 Στη γραφική παράσταση του ρυθμού μεταβολής ενός μεγέθους ως προς το χρόνο «το εμβαδόν που αντιστοιχεί σε ορισμένο χρονικό διάστημα» είναι ανάλογο με την τιμή του μεγέθους στο τέλος αυτού του χρονικού διαστήματος.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ Η τελική τιμή του μεγέθους εξαρτάται από την αρχική τιμή του και από τη μεταβολή του μεγέθους.
ΣΩΣΤΟ Στη γραφική παράσταση του ρυθμού μεταβολής ενός μεγέθους ως προς το χρόνο «το εμβαδόν που αντιστοιχεί σε ορισμένο χρονικό διάστημα» είναι ανάλογο με τη μεταβολή του μεγέθους σε αυτό το χρονικό διάστημα.

ΕΥΘΥΓΡΑΜΜΗ ΟΜΑΛΗ ΚΙΝΗΣΗ

ΕΟΚ1 Όταν ένα σώμα εκτελεί ευθύγραμμη ομαλή κίνηση η γραφική παράσταση της μετατόπισής του ως προς το χρόνο είναι ευθεία γραμμή.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ Σε κάθε χρονική στιγμή αντιστοιχεί μια θέση και όχι μια μετατόπιση.
ΣΩΣΤΟ Όταν ένα σώμα εκτελεί ευθύγραμμη ομαλή κίνηση η γραφική παράσταση της θέσης του ως προς το χρόνο είναι ευθεία γραμμή.

ΕΟΚ2 Ένα σώμα εκτελεί εοκ και η κίνησή του περιγράφεται από την εξίσωση: x = υt. Από αυτή την εξίσωση συμπεραίνουμε ότι το σώμα ξεκίνησε από την αρχή των αξόνων.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ Το σώμα κινείται συνεχώς με σταθερή ταχύτητα.
ΣΩΣΤΟ Τη χρονική στιγμή t = 0 το σώμα περνούσε από την αρχή των αξόνων.

ΕΟΚ3 Όταν ένα σώμα εκτελεί εοκ η κίνησή του περιγράφεται πάντα από τον τύπο x = υt.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ Τη χρονική στιγμή μηδέν το σώμα είναι δυνατό να μη περνούσε από την αρχή του άξονα.
ΣΩΣΤΟ Όταν ένα σώμα εκτελεί εοκ η κίνησή του περιγράφεται γενικά από τον τύπο x = υt + c.

ΕΟΚ4 Όταν ένα σώμα διανύει σε ίσους χρόνους ίσα διαστήματα η κίνησή του ονομάζεται ομαλή.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ Σε μικρότερα χρονικά διαστήματα είναι δυνατό οι μετατοπίσεις να μην είναι ίσες μεταξύ τους.
ΣΩΣΤΟ Όταν ένα σώμα διανύει σε οσοδήποτε μικρούς χρόνους ίσα διαστήματα τότε η κίνησή του ονομάζεται ομαλή.
Ή
Όταν ένα σώμα διανύει σε ίσους χρόνους ίσα διαστήματα η κίνησή του είναι ομαλή στα όρια ακριβείας αυτών των χρόνων.

ΕΠΙΤΑΧΥΝΣΗ

ΕΠΙΤ1 Στην ευθύγραμμη ομαλά επιταχυνόμενη κίνηση η επιτάχυνση είναι σταθερή και ανάλογη με το χρόνο.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ
Ανάλογη με το χρόνο σημαίνει ότι μεταβάλλεται. Άρα δεν είναι δυνατό να μένει σταθερή.
ΣΩΣΤΟ
Στην ευθύγραμμη ομαλά επιταχυνόμενη κίνηση η επιτάχυνση είναι σταθερή.

ΕΠΙΤ2 Η αρνητική επιτάχυνση είναι πάντα επιβράδυνση.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ
Όταν η ταχύτητα είναι αρνητική και η επιτάχυνση αρνητική, η κίνηση είναι επιταχυνόμενη.
ΣΩΣΤΟ
Η αρνητική επιτάχυνση είναι επιβράδυνση, όταν η ταχύτητα είναι θετική.

ΕΠΙΤ3 Κάθε δευτερόλεπτο η ταχύτητα ενός σώματος διπλασιάζεται. Η κίνηση είναι ομαλά επιταχυνόμενη.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ
Η ταχύτητα δεν μεταβάλλεται με σταθερό ρυθμό.
ΣΩΣΤΟ
Η κίνηση είναι απλώς επιταχυνόμενη.

ΕΠΙΤ4 Όταν ένα σώμα εκτελεί επιταχυνόμενη κίνηση, ουδέποτε η ταχύτητά του είναι μηδενική.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ
Αν το σώμα ξεκίνησε από την ηρεμία, η αρχική ταχύτητά του ήταν μηδενική.

ΕΠΙΤ5 Όταν σε διαδοχικά χρονικά διαστήματα η μεταβολή της ταχύτητας είναι η ίδια, η κίνηση είναι ομαλά επιταχυνόμενη.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ
Τα χρονικά διαστήματα πρέπει να είναι ίσα μεταξύ τους.
ΣΩΣΤΟ
Όταν σε διαδοχικά, ίσα μεταξύ τους χρονικά διαστήματα η μεταβολή της ταχύτητας είναι η ίδια, τότε η κίνηση ομαλά επιταχυνόμενη.

ΕΠΙΤ6 Όσο μεγαλύτερη είναι η επιτάχυνση ενός σώματος τόσο γρηγορότερα κινείται το σώμα.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ
Η ταχύτητα δείχνει πόσο γρήγορα κινείται το σώμα.
ΣΩΣΤΟ
Όσο μεγαλύτερη είναι η ταχύτητα ενός σώματος τόσο γρηγορότερα κινείται το σώμα.

ΕΠΙΤ7 Όταν η επιτάχυνση είναι μηδενική, η ταχύτητα είναι πάντα μηδενική.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ
Μηδενική επιτάχυνση σημαίνει απλώς ότι η ταχύτητα μένει σταθερή.
ΣΩΣΤΟ
Όταν η επιτάχυνση είναι μηδενική, η ταχύτητα είναι δυνατό να είναι μηδενική ή να μην είναι.

ΕΠΙΤ8 Επιτάχυνση είναι η μεταβολή της ταχύτητας που προκύπτει όταν η ταχύτητα αυξάνεται ή ελαττώνεται.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ
Όταν η ταχύτητα αυξάνεται ή ελαττώνεται, η ταχύτητα μεταβάλλεται. Η μεταβολή της ταχύτητας λοιπόν δεν μπορεί να προκαλείται από μεταβολή της ταχύτητας! Εξάλλου η επιτάχυνση δεν είναι ίση με τη μεταβολή της ταχύτητας.
ΣΩΣΤΟ
Επιτάχυνση είναι ο ρυθμός μεταβολής της ταχύτητας, δηλαδή δείχνει τη μεταβολή της ταχύτητας στη μονάδα του χρόνου.

ΕΠΙΤ9 Όταν η επιτάχυνση ελαττώνεται το σώμα επιβραδύνεται.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ
Όταν η επιτάχυνση και η ταχύτητα έχουν το ίδιο πρόσημο το σώμα συνεχώς επιταχύνεται.
ΣΩΣΤΟ
Όταν η επιτάχυνση έχει αντίθετο πρόσημο με την ταχύτητα είτε το μέτρο της επιτάχυνσης ελαττώνεται είτε αυξάνεται, το σώμα επιβραδύνεται.

ΕΞΙΣΩΣΗ ΔΙΑΣΤΗΜΑΤΟΣ

ΔΙΑ1 Στην εξίσωση: x =½ a t 2 το x είναι το διάστημα.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ
Π.χ. στην κατακόρυφη βολή προς τα πάνω αυτός ο τύπος ισχύει τόσο κατά την άνοδο όσο και κατά την κάθοδο. Όταν το σώμα επιστρέφει στην αρχή του άξονα x =0. Το σώμα, ωστόσο, έχει διανύσει διάστημα 2h (max).
ΣΩΣΤΟ
Στην εξίσωση: x =1/2 a t το x είναι το διάστημα, όταν η φορά της κίνησης δεν μεταβάλλεται και το σώμα κινείται στο θετικό ημιάξονα.

ΔΙΑ2 Στον τύπο: Δx = υ0 Δt + ½ a t 2 η υ0 είναι η τιμή της ταχύτητας για t = 0.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ Η μετατόπιση Δx είναι δυνατό να αντιστοιχεί σε χρονικό διάστημα που δεν αρχίζει από το 0.
ΣΩΣΤΟ Στον τύπο: Δx = υ0 Δt + ½ a t 2 η υ0 είναι η τιμή της ταχύτητας στην αρχή του χρονικού διαστήματος Δx.

ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΠΤΩΣΗ

ΠΤΩ1 Η τροχιά ενός σώματος που εκτελεί ελεύθερη πτώση είναι πάντα κάθετη προς το έδαφος
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ
Όταν το έδαφος είναι κατηφορικό, η τροχιά δεν είναι κάθετη στο έδαφος.
ΣΩΣΤΟ
Όταν το έδαφος είναι οριζόντιο, η τροχιά ενός σώματος που εκτελεί ελεύθερη πτώση είναι κάθετη προς το έδαφος.

ΠΤΩ2 Από το ίδιο ύψος όλα τα σώματα πέφτουν συγχρόνως, ανεξάρτητα από το βάρος τους.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ
Η κίνησή τους επηρεάζεται γενικά από τον αέρα.
ΣΩΣΤΟ
Όταν η αντίσταση του αέρα είναι αμελητέα, από το ίδιο ύψος όλα τα σώματα πέφτουν συγχρόνως.

ΠΤΩ3 Όταν τσαλακώνουμε ένα κομμάτι χαρτί, η αντίσταση του αέρα ελαττώνεται.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ
Όταν το χαρτί αποκτά οριακή ταχύτητα, η αντίσταση του αέρα γίνεται ίση με το βάρος του χαρτιού.
ΣΩΣΤΟ
Η οριακή ταχύτητά του ελαττώνεται.

ΠΤΩ4 Όσο μεγαλύτερο είναι ένα σώμα, τόσο μεγαλύτερη είναι η αντίσταση του αέρα.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ
Σε ένα κόκκο σκόνης η αντίσταση του αέρα είναι μεγάλη.
ΣΩΣΤΟ
Η αντίσταση του αέρα εξαρτάται

ΠΤΩ5 Αν πάνω σε μια πέτρα τοποθετήσουμε κάποια άλλη, επειδή η δεύτερη πέτρα σπρώχνει προς τα κάτω την πρώτη οι δύο πέτρες μαζί θα πέφτουν γρηγορότερα από όσο η πρώτη πέτρα πέφτει μόνη της.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ Λόγω δράσης – αντίδρασης τα δύο σώματα απωθούνται αμοιβαία και ξεκολλούν.
ΣΩΣΤΟ Όλα τα σώματα πέφτουν με την ίδια επιτάχυνση ανεξάρτητα από τη μάζα τους.

KΥΚΛΙΚΗ ΚΙΝΗΣΗ

ΚΥΚ1 Οι γεωστατικοί δορυφόροι και η επιφάνεια της Γης κινούνται με την ίδια ταχύτητα.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ
Σε 24 ώρες ο γεωστατικός δορυφόρος διαγράφει κύκλο μεγαλύτερης ακτίνας από όσο διαγράφει ένα σημείο πάνω στην επιφάνεια της Γης.
ΣΩΣΤΟ
Οι γεωστατική δορυφόροι και η επιφάνεια της Γης κινούνται με την ίδια γωνιακή ταχύτητα.

ΔΥΝΑΜΕΙΣ

ΔΥΝ1 Η βαρυτική δύναμη της Γης έλκει τα σώματα.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ
Οι δυνάμεις δεν ασκούν δυνάμεις.
ΣΩΣΤΟ
Η Γη ασκεί βαρυτική δύναμη.

ΔΥΝ2 …σημείο εφαρμογής του σώματος…
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ
Ένα σώμα δεν εφαρμόζεται.
ΣΩΣΤΟ
…σημείο εφαρμογής της δύναμης…

ΔΥΝ3 Η δύναμη ασκείται κάθετα στο σημείο εφαρμογής.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ
Μια ευθεία είναι εξ ορισμού κάθετη σε ευθεία και όχι σε σημείο.
ΣΩΣΤΟ
Η δύναμη ασκείται κάθετα σε κάποια διεύθυνση.

ΔΥΝ4 Πετάμε ένα σώμα προς τα πάνω. Όταν το σώμα έχει φύγει από το χέρι μας και ανεβαίνει, ασκείται στο σώμα ακόμα δύναμη από το χέρι μας.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ
Το σώμα δεν βρίσκεται πλέον σε επαφή με το χέρι.
ΣΩΣΤΟ
Στο σώμα ασκείται μόνο δύναμη από τη Γη και τον αέρα.


ΒΑΡΟΣ

ΒΑΡ1 Το βάρος ενός σώματος είναι 5kg.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ
Το kg είναι μονάδα μέτρησης της μάζας.
ΣΩΣΤΟ
Η μάζα ενός σώματος είναι 5kg.

ΒΑΡ2 Στο Διάστημα τα σώματα δεν έχουν βάρος διότι δεν υπάρχει ατμόσφαιρα.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ
Στο σωλήνα του Νεύτωνα όταν ο αέρας αφαιρεθεί, τα σώματα πέφτουν.
ΣΩΣΤΟ
Η ελκτική δύναμη της Γης δεν εξαρτάται από την ύπαρξη της ατμόσφαιράς της.

ΒΑΡ3 Το δυναμόμετρο δείχνει το βάρος του σώματος.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ
Το σώμα περιστρέφεται μαζί με τη Γη.
ΣΩΣΤΟ
Η συνισταμένη της δύναμης του δυναμόμετρου και του βάρους του σώματος είναι ίση με .

ΒΑΡ4 Η βαρυτική δύναμη είναι 9,81 m/s2.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ
Η βαρυτική δύναμη μετριέται σε Ν δηλαδή σε .
ΣΩΣΤΟ
Η επιτάχυνση της βαρύτητας είναι 9,81 m/s2.

ΒΑΡ5 Η βαρυτική δύναμη είναι ίση με το βάρος του σώματος.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ Η βαρυτική δύναμη που ασκείται σε ένα σώμα και το βάρος του σώματος δεν είναι δυο διαφορετικές δυνάμεις που ορισμένες φορές συμβαίνει να είναι ίσες μεταξύ τους.
ΣΩΣΤΟ
Το μέτρο της βαρυτικής δύναμης το ονομάζουμε βάρος.

ΒΑΡ6 Επειδή στη Σελήνη το βάρος των σωμάτων είναι μικρότερο από όσο είναι στη Γη, όταν τα σώματα κινούνται οριζόντια σταματούν ευκολότερα στη Σελήνη παρά στη Γη.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ Όταν ένα σώμα κινείται οριζόντια το πόσο εύκολα σταματά δεν εξαρτάται από το βάρος του, διότι σε αυτή την περίπτωση το βάρος του δεν εκτελεί έργο.
ΣΩΣΤΟ Τόσο στη Σελήνη όσο και στη Γη, όταν τα σώματα κινούνται οριζόντια το πόσο εύκολα σταματούν εξαρτάται α) από τη μάζα τους και β) από την οριζόντια συνιστώσα των δυνάμεων που ασκούνται πάνω τους.

ΒΑΡ7 Το βάρος των σωμάτων που βρίσκονται μέσα σε ένα διαστημόπλοιο που περιστρέφεται γύρω από τη Γη έχει μηδενισθεί (κατάσταση έλλειψης βαρύτητας).
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ Αν το βάρος είχε μηδενισθεί, τα σώματα δεν θα περιστρέφονταν μαζί με το διαστημόπλοιο γύρω από τη Γη.
ΣΩΣΤΟ Όταν μέσα σε ένα διαστημόπλοιο τοποθετούμε ένα σώμα πάνω σε κάποιο άλλο, δεν ασκείται δύναμη επαφής μεταξύ των δύο σωμάτων. Το βάρος του σώματος που βρίσκεται από πάνω είναι ίσο με τη μάζα του σώματος επί την κεντρομόλο δύναμη.

ΒΑΡ8 Βαρυτική δύναμη είναι η δύναμη με την οποία η Γη και άλλα ουράνια σώματα έλκουν άλλα μικρότερα σώματα.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ Λόγω του νόμου της δράσης – αντίδρασης και τα μικρότερα σώματα θα ασκούν δύναμη στη Γη και στα άλλα ουράνια σώματα.
ΣΩΣΤΟ Βαρυτική δύναμη είναι η δύναμη με την οποία τα σώματα έλκονται αμοιβαία μεταξύ τους και είναι ανάλογη της μάζας των σωμάτων.

ΒΑΡ9 Η βαρυτική δύναμη οφείλεται στο μαγνητισμό της Γης.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ Ένας μαγνήτης δεν έλκει σώματα από αλουμίνιο ενώ η Γη τα έλκει.
ΣΩΣΤΟ Η Γη ασκεί βαρυτική και μαγνητική δύναμη και οι δυο δυνάμεις είναι διαφορετικές μεταξύ τους.

ΒΑΡ10 Η βαρυτική δύναμη ασκείται σε ένα διαστημόπλοιο μόνο όταν αυτό βρίσκεται κοντά στη Γη.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ Η βαρυτική δύναμη ασκείται μεταξύ της Γης και της Σελήνης που απόσταση μεταξύ τους είναι περίπου 108m αλλά και μεταξύ του Ήλιου και της Γης που απόσταση μεταξύ τους είναι περίπου 1011m.
ΣΩΣΤΟ Η βαρυτική δύναμη είναι αντιστρόφως ανάλογη με την απόσταση αλλά δεν μηδενίζεται.

ΒΑΡ11 Η Γη έλκει τη Σελήνη και όχι η Σελήνη τη Γη διότι η Γη έχει πολύ μεγαλύτερη μάζα από τη Σελήνη.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ Αν συνέβαινε αυτό δεν θα ίσχυε ο 3ος νόμος του Νεύτωνα.
ΣΩΣΤΟ Ο τύπος Fβ = G Mm/r2 δίνει τόσο τη δύναμη που ασκεί η Γη στη Σελήνη όσο και τη δύναμη που ασκεί η Σελήνη στη Γη.

ΒΑΡ12 Αν στον τύπο Fβ = G Mm/r2 θέσουμε Μ τη μάζα της Γης, m τη μάζα της Σελήνης και r την απόσταση μεταξύ του κέντρου της Γης και του κέντρου της Σελήνης προκύπτει το βάρος των σωμάτων στη Σελήνη.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ Το βάρος ενός σώματος είναι ανάλογο με τη μάζα του σώματος.
ΣΩΣΤΟ Αν στον τύπο Fβ = G Mm/r2 θέσουμε Μ τη μάζα της Γης, m τη μάζα της Σελήνης και r την απόσταση μεταξύ του κέντρου της Γης και του κέντρου της Σελήνης προκύπτει η δύναμη με την οποία η Γη έλκει τη Σελήνη και η Σελήνη έλκει τη Γη.

ΤΡΙΒΗ

ΤΡ1 Η αντίσταση του αέρα οφείλεται στην τριβή του αέρα με την επιφάνεια του σώματος.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ
Η αντίσταση του αέρα εξαρτάται από το σχήμα του σώματος, ενώ η τριβή εξαρτάται από την επιφάνειά του.
ΣΩΣΤΟ
Όταν ένα σώμα κινείται μέσα στον αέρα, ασκείται πάνω του τόσο η τριβή του αέρα όσο και η αντίστασή του.

ΤΡ2 Η τριβή είναι αποτέλεσμα των ανωμαλιών που υπάρχουν στις τριβόμενες επιφάνειες.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ
Η μηχανική ενέργεια του συστήματος θα έμενε σταθερή.
ΣΩΣΤΟ
Η τριβή είναι αποτέλεσμα των δυνάμεων μεταξύ των μορίων των τριβόμενων επιφανειών.

ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΑΕΡΑ

ΑΕΡ1 Σε ένα χάρτινο δίσκο η αντίσταση του αέρα είναι μεγαλύτερη από όσο είναι σε ένα νόμισμα ίδιας διαμέτρου.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ
Η αντίσταση του αέρα εξαρτάται από τη μετωπική επιφάνεια του σώματος.
ΣΩΣΤΟ
Σε ένα χάρτινο δίσκο η αντίσταση του αέρα είναι ίση είναι με αυτή σε ένα νόμισμα ίδιας διαμέτρου.

ΑΝΩΣΗ

ΑΝΩ1 Σε κάθε περίπτωση η άνωση είναι ίση με το βάρος του βυθισμένου σώματος.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ
Η άνωση δεν είναι σταθερή: είναι ανάλογη με τον όγκο του βυθισμένου τμήματος του σώματος.
ΣΩΣΤΟ
Μόνο όταν ένα σώμα επιπλέει η άνωση είναι ίση με το βάρος του σώματος. (βλ και Β3)

ΒΟΛΗ

ΒΟΛ1 Στο μέγιστο ύψος το σώμα δεν έχει επιτάχυνση.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ
Αν η επιτάχυνση μηδενιζόταν το σώμα θα έμενε ακίνητο, διότι εκεί η ταχύτητα είναι επίσης μηδενική.
ΣΩΣΤΟ
Στο μέγιστο ύψος η επιτάχυνση είναι g. (1pg 16)

ΝΟΜΟΣ ΤΗΣ ΑΔΡΑΝΕΙΑΣ

ΑΔΡ1 Βιβλίο ισορροπεί επάνω σε τραπέζι. Το βιβλίο ασκεί στο τραπέζι το βάρος του.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ
Το βάρος του βιβλίου ασκείται στο βιβλίο από τη Γη.
ΣΩΣΤΟ
Το βιβλίο ασκεί δύναμη στο τραπέζι ίση με το βάρος του. (βλ και Β3)

ΑΔΡ2 Όταν ένα σώμα κινείται κυκλικά και η κεντρομόλος δύναμη μηδενιστεί, το σώμα συνεχίζει να κινείται καμπυλόγραμμα.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ
Στο σώμα δεν ασκείται πλέον κεντρομόλος δύναμη.
ΣΩΣΤΟ
Το σώμα κινείται ευθύγραμμα.

ΑΔΡ3 Όταν ένα σώμα κινείται με σταθερή ταχύτητα, η δύναμη που το προωθεί είναι μεγαλύτερη από τη δύναμη που αντιστέκεται στην κίνησή του.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ
Η συνισταμένη είναι μη μηδενική. Άρα το σώμα θα επιταχυνόταν.
ΣΩΣΤΟ
Η δύναμη που το προωθεί είναι ίση με τη δύναμη που αντιστέκεται.

ΑΔΡ4 Η αδράνεια είναι δύναμη αντίστασης.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ
Η δύναμη ασκείται πάντοτε από ένα σώμα σε κάποιο άλλο.
ΣΩΣΤΟ
Η αδράνεια είναι ιδιότητα κάθε σώματος.

ΑΔΡ5 Όταν ένα σώμα είναι ακίνητο έχει αδράνεια.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ
Ακόμα και για ένα σώμα που κινείται ισχύει ο νόμος της αδράνειας.
ΣΩΣΤΟ
Ο νόμος της αδράνειας ισχύει τόσο για τα κινούμενα όσο και για τα ακίνητα σώματα.

ΑΔΡ6 Όταν τρέχοντας γρήγορα θέλουμε να σταματήσουμε αισθανόμαστε κάποια δυσκολία που μετά από λίγο υπερνικάμε. Η αιτία αυτού το γεγονότος είναι ότι το σώμα μας λόγω της αδράνειάς του τείνει να διατηρήσει την ταχύτητά του. Για να την εκμηδενίσουμε λοιπόν πρέπει να ασκήσουμε δύναμη στο σώμα μας.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ Για να αλλάξει η ταχύτητα ενός σώματος πρέπει να ασκηθεί δύναμη από άλλο σώμα.
ΣΩΣΤΟ
Για να σταματήσουμε ασκούμε δύναμη σε άλλο σώμα, π.χ. στο έδαφος, ώστε αυτό να μας ασκήσει αντίθετη δύναμη.

ΑΔΡΑΝΕΙΑΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΝΑΦΟΡΑΣ

ΑΔΡ ΣΥΣΤ1 Κάθε σύστημα αναφοράς που κινείται με σταθερή ταχύτητα ως προς κάποιο άλλο είναι αδρανειακό σύστημα αναφοράς.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ Όταν το δεύτερο σύστημα δεν είναι αδρανειακό ούτε το πρώτο σύστημα είναι αδρανειακό.
ΣΩΣΤΟ Κάθε σύστημα αναφοράς που κινείται με σταθερή ταχύτητα ως προς ένα αδρανειακό σύστημα αναφοράς είναι επίσης αδρανειακό σύστημα αναφοράς.

Κάθε σύστημα αναφοράς που κινείται με σταθερή ταχύτητα ως προς κάποιο άλλο είναι αδρανειακό σύστημα αναφοράς.

ΑΔΡ ΣΥΣΤ2 Οι μετασχηματισμοί Γαλιλαίου ισχύουν μόνο για αδρανειακά συστήματα αναφοράς.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ Ένα σύστημα αναφοράς είναι δυνατό να κινείται με σταθερή ταχύτητα ως προς κάποιο άλλο και τα δύο συστήματα να μην είναι αδρανειακά.
ΣΩΣΤΟ Οι μετασχηματισμοί Γαλιλαίου ισχύουν για συστήματα που το ένα κινείται με σταθερή ταχύτητα ως προς το άλλο είτε είναι αδρανειακά είτε όχι.

ΑΔΡ ΣΥΣΤ3 Το σύστημα κέντρου μάζας είναι πάντοτε αδρανειακό σύστημα.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ Όταν το σύστημα δεν είναι απομονωμένο το κέντρο μάζας επιταχύνεται.
ΣΩΣΤΟ Το σύστημα κέντρου μάζας είναι αδρανειακό σύστημα όταν το σύστημα των σωμάτων είναι απομονωμένο.

ΑΔΡ ΣΥΣΤ4 Όταν ένα σώμα μένει ακίνητο ή κινείται με σταθερή ταχύτητα συμπεραίνουμε πάντα ότι δεν ασκείται πάνω του δύναμη.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ Είναι δυνατό το σώμα να μένει ακίνητο ή να κινείται με σταθερή ταχύτητα ως μη αδρανειακό σύστημα αναφοράς. Π.χ. αυτό συμβαίνει στα σώματα που βρίσκονται μέσα σε διαστημόπλοιο – δορυφόρο που στρέφεται γύρω από τη Γη, αν θεωρήσουμε ως σύστημα αναφοράς το διαστημόπλοιο.
ΣΩΣΤΟ Όταν ένα σώμα μένει ακίνητο ή κινείται με σταθερή ταχύτητα ως προς αδρανειακό σύστημα αναφοράς, συμπεραίνουμε πάντα ότι δεν ασκείται πάνω του δύναμη.

ΑΔΡ ΣΥΣΤ5 Όταν ένα σώμα επιταχύνεται συμπεραίνουμε πάντα ότι σε αυτό ασκούνται δυνάμεις.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ Το σώμα είναι δυνατό να επιταχύνεται ως προς μη αδρανειακό σύστημα αναφοράς.
ΣΩΣΤΟ Όταν ένα σώμα επιταχύνεται ως προς αδρανειακό σύστημα αναφοράς, συμπεραίνουμε ότι σε αυτό ασκούνται δυνάμεις.

2ος ΝΟΜΟΣ ΤΟΥ ΝΕΥΤΩΝΑ

2ος ΝΕΥ1 Όσο γρηγορότερα κινείται ένα σώμα τόσο δυσκολότερα επιταχύνεται.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ
Η επιτάχυνση δεν εξαρτάται από την ταχύτητα. (Αν δεν λάβουμε υπόψη μας σχετικιστικά φαινόμενα.)
ΣΩΣΤΟ
Όσο μεγαλύτερη είναι η μάζα ενός σώματος τόσο δυσκολότερα επιταχύνεται.

2ος ΝΕΥ2 Η δύναμη είναι ανάλογη της μάζας.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ
Σε σώμα μικρής μάζας είναι δυνατό να ασκείται μεγάλη δύναμη και σε σώμα μεγάλης μάζας μικρή δύναμη.
ΣΩΣΤΟ
Όταν η επιτάχυνση μένει σταθερή τότε η δύναμη είναι ανάλογη με τη μάζα.

2ος ΝΕΥ3 Όταν σε σώμα ασκούνται πολλές δυνάμεις, το σώμα επιταχύνεται πάντα προς την κατεύθυνση της μεγαλύτερης δύναμης.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ
Η συνισταμένη δεν έχει πάντα την κατεύθυνση της μεγαλύτερης δύναμης.
ΣΩΣΤΟ
Όταν η συνισταμένη έχει την κατεύθυνση της μεγαλύτερης δύναμης, τότε το σώμα επιταχύνεται προς την κατεύθυνση της μεγαλύτερης δύναμης.

2ος ΝΕΥ4 Σε κάθε βαγόνι ασκείται η δύναμη της ατμομηχανής.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ
Αν τα βαγόνια είχαν διαφορετική μάζα θα αποκτούσαν διαφορετική επιτάχυνση.
ΣΩΣΤΟ
Επειδή τα βαγόνια κινούνται με την ίδια επιτάχυνση, το μέτρο της δύναμης εξαρτάται από τη μάζα.

2ος ΝΕΥ5 Αυτοκίνητο κινείται με ταχύτητα 50 km/h. Ο οδηγός του αυτοκινήτου έχει μάζα 75 kg. Τα δεδομένα αυτά είναι αρκετά για να υπολογίσουμε πόση δύναμη ασκείται στον οδηγό όταν το αυτοκίνητο φρενάρει.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ Για το υπολογισμό της δύναμης είναι απαραίτητο να υπολογίσουμε την επιτάχυνση. Για τον υπολογισμό της επιτάχυνσης ωστόσο είναι απαραίτητο να γνωρίζουμε για πόσο χρόνο φρέναρε το αυτοκίνητο μέχρι να σταματήσει.

2ος ΝΕΥ6 Όταν η δύναμη ελαττώνεται, το σώμα επιβραδύνεται.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ
Όταν η δύναμη και η ταχύτητα έχουν το ίδιο πρόσημο το σώμα συνεχώς επιταχύνεται.
ΣΩΣΤΟ
Όταν η δύναμη έχει αντίθετο πρόσημο με την ταχύτητα είτε το μέτρο της δύναμης ελαττώνεται είτε αυξάνεται, το σώμα επιβραδύνεται.

2ος ΝΕΥ7 Το σώμα κινείται πάντοτε κατά τη κατεύθυνση της συνισταμένης των δυνάμεων που ασκούνται πάνω του.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ Στη βολή το σώμα δεν κινείται κατά τη διεύθυνση του βάρους του.
ΣΩΣΤΟ Η επιτάχυνση ενός σώματος συμπίπτει με την κατεύθυνση της συνισταμένης των δυνάμεων που ασκούνται πάνω του.

ΜΑΖΑ

ΜΑΖ1 Μάζα είναι η ποσότητα της ύλης που περιέχεται σε κάποιο σώμα.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ
Όταν η ταχύτητα ενός σώματος αυξάνεται, η μάζα του σώματος, επίσης, αυξάνεται.
ΣΩΣΤΟ
Η μάζα είναι μέτρο της αδράνειας ενός σώματος.

ΜΑΖ2 Μάζα κινείται…
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ
Η μάζα είναι μέγεθος δεν είναι αντικείμενο.
ΣΩΣΤΟ
Σώμα ορισμένης μάζας κινείται.


ΝΟΜΟΣ ΔΡΑΣΗΣ-ΑΝΤΙΔΡΑΣΗΣ

ΔΡ-ΑΝΤ1 Η δύναμη που κινεί ένα αυτοκίνητο ασκείται από τον κινητήρα του αυτοκινήτου.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ
Ο κινητήρας του αυτοκινήτου είναι τμήμα του αυτοκινήτου.
ΣΩΣΤΟ
Ο κινητήρας ασκεί δύναμη στις ρόδες, οι ρόδες ασκούν δύναμη στο οδόστρωμα και το οδόστρωμα στις ρόδες. Η τελευταία δύναμη ωθεί το αυτοκίνητο.

ΔΡ-ΑΝΤ2 Ένας άνθρωπος βαδίζει. Η δύναμη που κινεί τον άνθρωπο, ασκείται από τα πόδια του.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ
Τα πόδια ανήκουν στο ανθρώπινο σώμα.
ΣΩΣΤΟ
Τα πόδια ασκούν δύναμη στο έδαφος και το έδαφος στα πόδια. Τα πόδια σπρώχνουν τον κορμό προς τα μπρος, ο κορμός κινείται και παρασέρνει τα πόδια. Αν και τα πόδια ωθούνται προς τα πίσω από τον κορμό, συγχρόνως ωθούνται προς τα μπρος από το έδαφος. Τα πόδια λοιπόν δεν κινούνται προς τα πίσω.

ΔΡ-ΑΝΤ3 Όταν δύο σώματα διαφορετικής μάζας αλληλεπιδρούν, το σώμα μεγαλύτερης μάζας ασκεί μεγαλύτερη δύναμη στο άλλο. (1,p52)
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ
Θα παραβιαζόταν ο νόμος δράσης-αντίδρασης.
ΣΩΣΤΟ
Το ένα σώμα ασκεί στο άλλο ίση δύναμη.

ΔΡ-ΑΝΤ4 Επειδή η δράση και η αντίδραση είναι αντίθετες μεταξύ τους αλληλοεξουδετερώνονται.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ Αν συνέβαινε αυτό δεν θα υπήρχε επιταχυνόμενη κίνηση, διότι σε κάθε δράση υπάρχει πάντα η αντίδραση.

ΔΡ-ΑΝΤ5 Όταν δυο παιδιά σπρώχνονται μεταξύ τους αλλά κανένα δε μετακινείται από τη θέση του, συμπεραίνουμε ότι τα παιδιά ασκούν το ένα στο άλλο ίση δύναμη. Αντιθέτως όταν τα δυο παιδιά σπρώχνονται μεταξύ τους και το ένα παιδί μετακινείται, συμπεραίνουμε ότι σε αυτό το παιδί ασκείται μεγαλύτερη δύναμη από όση ασκείται στο άλλο.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ
Όταν ένα σώμα ασκεί σε κάποιο άλλο μια δύναμη, τότε και το δεύτερο σώμα ασκεί στο πρώτο δύναμη ίσου μέτρου.
ΣΩΣΤΟ
Σε κάθε περίπτωση το ένα παιδί ασκεί στο άλλο δύναμη ίδιου μέτρου. Ωστόσο η κίνηση των παιδιών εξαρτάται τόσο από αυτή τη δύναμη όσο από τη μάζα τους και από τις άλλες δυνάμεις που ασκούνται σε καθένα από αυτά.

ΚΕΝΤΡΟΜΟΛΟΣ ΔΥΝΑΜΗ

ΚΕΝ1 Στη Σελήνη ασκείται η κεντρομόλος και η έλξη της Γης.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ
Η έλξη της Γης παίζει το ρόλο της κεντρομόλου.
ΣΩΣΤΟ
Στη Σελήνη ασκείται μόνο η έλξη της Γης.

ΚΕΝ2 Η κυκλική κίνηση προκαλεί κεντρομόλο επιτάχυνση.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ
Η κεντρομόλος επιτάχυνση είναι ένα μέγεθος που χαρακτηρίζει την κυκλική κίνηση.
ΣΩΣΤΟ
Όταν η κίνηση είναι καμπυλόγραμμη υπάρχει κεντρομόλος επιτάχυνση.

ΟΡΜΗ

ΟΡΜ1 Όσο μεγαλύτερη είναι η ταχύτητα ενός σώματος τόσο μεγαλύτερη είναι η ορμή του.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ
Η ορμή εξαρτάται τόσο από την ταχύτητα όσο και από τη μάζα.
ΣΩΣΤΟ
Όταν η μάζα μένει σταθερή η ορμή είναι ανάλογη με την ταχύτητα.

ΟΡΜ2 Όταν ένα σώμα με μεγάλη ταχύτητα συγκρούεται ελαστικά με ένα σώμα με μικρότερη ταχύτητα, πάντα η ταχύτητα του πρώτου σώματος ελαττώνεται και του δεύτερου αυξάνεται.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ
Η ταχύτητα μετά την κρούση εξαρτάται τόσο από την αρχική ταχύτητα των σωμάτων όσο και από τη μάζα τους.
ΣΩΣΤΟ
Όταν ένα σώμα με μεγάλη ορμή συγκρούεται ελαστικά με ένα σώμα με μικρότερη ορμή πάντα η ταχύτητα του πρώτου σώματος ελαττώνεται και του δεύτερου αυξάνεται. ΝΑ ΕΛΕΓΧΘΕΙ ΚΑΙ ΝΑ ΣΥΓΚΡΙΘΕΙ ΜΕ ΤΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑ ΤΗΣ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΘΕΡΜΟΤΗΤΑΣ ΜΕ ΑΓΩΓΗ

ΡΟΠΗ

ΡΟΠ1 Σε μεγαλύτερη δύναμη αντιστοιχεί πάντα μεγαλύτερη ροπή.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ
Η ροπή εξαρτάται τόσο από τη δύναμη όσο και από την απόσταση.
ΣΩΣΤΟ
Η ροπή είναι ανάλογη με το γινόμενο της δύναμης επί την απόσταση.

ΠΙΕΣΗ

ΠΙΕ1 Υδροστατική πίεση είναι η δύναμη που ασκεί το νερό.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ
Η πίεση είναι ο λόγος δύναμης προς επιφάνεια.
ΣΩΣΤΟ
Η υδροστατική πίεση προκύπτει από τη δύναμη που ασκεί το νερό.

ΠΕΡΙΟΔΙΚΗ ΚΙΝΗΣΗ

ΠΕΡ1 Επειδή ω = 2πν το ω και το ν έχουν την ίδια μονάδα μέτρησης.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ
Το ω και το ν είναι διαφορετικά μεγέθη.
ΣΩΣΤΟ
Μονάδα του ω είναι το rad/s και του ν είναι το Hz.

ΤΑΛΑΝΤΩΣΕΙΣ

ΤΑΛ1 Ένα σώμα εκτελεί απλή αρμονική ταλάντωση. Όταν περνά από τη θέση ισορροπίας το σώμα ισορροπεί.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ Το σώμα κινείται συνεχώς.
ΣΩΣΤΟ Όταν μηδενισθεί η κινητική ενέργεια και η δυναμική ενέργεια το σώμα ισορροπεί στη θέση ισορροπίας.

ΤΑΛ2 Η θέση του σώματος όταν το ελατήριο έχει το φυσικό μήκος του είναι πάντα η θέση ισορροπίας του σώματος.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ Όταν το σώμα είναι κρεμασμένο σε κατακόρυφο ελατήριο και βρίσκεται στη θέση ισορροπίας του, το ελατήριο έχει επιμηκυνθεί ώστε η δύναμη του ελατηρίου να είναι ίση με το βάρος του σώματος.
ΣΩΣΤΟ Η θέση ισορροπίας του σώματος είναι η θέση στην οποία η συνισταμένη των δυνάμεων που ασκούνται στο σώμα είναι μηδενική. Όταν το σώμα βρίσκεται σε αυτή τη θέση είναι δυνατό το ελατήριο να έχει επιμήκυνση.

ΤΑΛ3 Η επιμήκυνση του ελατηρίου ταυτίζεται πάντοτε με την απομάκρυνση του σώματος από τη θέση ισορροπίας.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ Όταν το σώμα είναι κρεμασμένο σε κατακόρυφο ελατήριο, η επιμήκυνση του ελατηρίου δεν ταυτίζεται με την απομάκρυνση του σώματος από τη θέση ισορροπίας. Για παράδειγμα όταν το σώμα βρίσκεται στη θέση ισορροπίας, η απομάκρυνση του είναι μηδενική ενώ το ελατήριο έχει επιμήκυνση διαφορετική από το μηδέν.
ΣΩΣΤΟ Η θέση ισορροπίας του σώματος είναι η θέση στην οποία η συνισταμένη των δυνάμεων που ασκούνται στο σώμα είναι μηδενική. Όταν το σώμα βρίσκεται σε αυτή τη θέση είναι δυνατό το ελατήριο να έχει επιμήκυνση.

ΤΑΛ4 Στο νόμο του Χουκ (Fελ = - k x) και στη συνθήκη για να εκτελεί ένα σώμα απλή αρμονική ταλάντωση (ΣF = - D x), το x συμβολίζει το ίδιο μέγεθος.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ Όταν το σώμα είναι κρεμασμένο σε κατακόρυφο ελατήριο και βρίσκεται στη θέση ισορροπίας του ισχύει: ΣF =0 ενώ Fελ = Βσωμ.
ΣΩΣΤΟ Στο νόμο του Χουκ (Fελ = - k x) το x συμβολίζει την επιμήκυνση του ελατηρίου ενώ στη συνθήκη για να εκτελεί ένα σώμα απλή αρμονική ταλάντωση (ΣF = - D x) το x συμβολίζει την απομάκρυνση του σώματος από τη θέση ισορροπίας.

ΤΑΛ5 Η περίοδος της απλής αρμονικής ταλάντωσης εξαρτάται από το πλάτος της ταλάντωσης.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ Ο τύπος της περιόδου είναι .
ΣΩΣΤΟ Η περίοδος στην απλή αρμονική ταλάντωση εξαρτάται μόνο από τη σταθερά επαναφοράς και από τη μάζα του σώματος.

ΤΑΛ6 Η αρχική τιμή της απομάκρυνσης και της ταχύτητας συμπίπτει πάντοτε με το πλάτος της απομάκρυνσης και της ταχύτητας.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ Τη χρονική στιγμή μηδέν το σώμα είναι δυνατό να μη βρίσκεται στη θέση όπου η απομάκρυνσή του να είναι μέγιστη και να μην περνά από τη θέση ισορροπίας όπου η ταχύτητά του είναι μέγιστη.
ΣΩΣΤΟ Όταν τη χρονική στιγμή μηδέν το σώμα βρίσκεται στη θέση μέγιστης απομάκρυνσης τότε η αρχική τιμή της απομάκρυνσης συμπίπτει με το πλάτος της απομάκρυνσης και η ταχύτητα του σώματος είναι μηδενική. Όταν τη χρονική στιγμή μηδέν το σώμα περνά από τη θέση ισορροπίας, η απομάκρυνσή του είναι μηδενική και η ταχύτητά του είναι ίση με το πλάτος της.

ΤΑΛ7 Το έργο της δύναμης του ελατηρίου είναι ίσο με το έργο της δύναμης επαναφοράς.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ Στη θέση ισορροπίας το ελατήριο είναι δυνατό να είναι παραμορφωμένο.
ΣΩΣΤΟ Το έργο της δύναμης του ελατηρίου είναι ίσο με το έργο της δύναμης επαναφοράς όταν στη θέση ισορροπίας το ελατήριο έχει το φυσικό μήκος του.

ΤΑΛ8 Επειδή η εξαναγκασμένη ταλάντωση είναι αμείωτη, η μέγιστη τιμή της δυναμικής ενέργειας είναι ίση με τη μέγιστη τιμή της κινητικής ενέργειας.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ Η μεταβολή της κινητικής ενέργειας είναι ίση με τη μεταβολή της δυναμικής ενέργειας αφού σε αυτή προσθέσουμε το έργο της αντίστασης και το έργο της δύναμης του διεγέρτη.
ΣΩΣΤΟ Η μέγιστη τιμή της δυναμικής ενέργειας είναι ίση με τη μέγιστη τιμή της κινητικής ενέργειας όταν η συχνότητα του διεγέρτη συμπίπτει με την ιδιοσυχνότητα του ταλαντωτή. Σε αυτή την περίπτωση το έργο της δύναμης του διεγέρτη είναι αντίθετο από το έργο της αντίστασης.



ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΣ

ΣΥΝ1 Συντονισμό έχουμε όταν η ιδιοσυχνότητα δύο ταλαντωτών συμπίπτει.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ
Ο διεγέρτης δεν έχει συγκεκριμένη συχνότητα δηλαδή δεν έχει ιδιοσυχνότητα.
ΣΩΣΤΟ
Συντονισμό έχουμε όταν σε ορισμένη τιμή της συχνότητας του διεγέρτη το εύρος ταλάντωσης κάποιου μεγέθους του ταλαντωτή γίνεται μέγιστο.

ΣΥΝ2 Στο συντονισμό έχουμε μέγιστη ταλάντωση.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ
Η ταλάντωση δεν είναι μέγεθος ώστε να λάβει μέγιστη τιμή.
ΣΩΣΤΟ Στο συντονισμό το εύρος ταλάντωσης κάποιου μεγέθους του ταλαντωτή γίνεται μέγιστο.
ΣΥΝ3 Στην εξαναγκασμένη ταλάντωση το πλάτος γίνεται μέγιστο όταν η συχνότητα του διεγέρτη είναι ίση με την ιδιοσυχνότητα του ταλαντωτή.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ Η συχνότητα συντονισμού εξαρτάται και από τη σταθερά απόσβεσης.
ΣΩΣΤΟ Στην εξαναγκασμένη ταλάντωση το πλάτος γίνεται μέγιστο όταν η συχνότητα του διεγέρτη πλησιάσει την ιδιοσυχνότητα του ταλαντωτή και η σταθερά απόσβεσης δεν είναι πολύ μεγάλη. Ισχύει: ωσυν = ω02 – b2/2 όπου ω0 είναι η ιδιοσυχνότητα του ταλαντωτή και b είναι η σταθερά απόσβεσης.

ΣΥΝ4 Όταν η σταθερά απόσβεσης είναι πολύ μεγάλη η εξαναγκασμένη ταλάντωση γίνεται απεριοδική.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ Ο διεγέρτης αναπληρώνει συνεχώς την ενέργεια που μετατρέπεται σε θερμική.
ΣΩΣΤΟ Όταν η σταθερά απόσβεσης είναι πολύ μεγάλη το πλάτος της ταλάντωσης δεν εμφανίζει μέγιστο για μια ορισμένη τιμή της συχνότητας αλλά ελαττώνεται συνεχώς.

ΣΥΝ5 Όταν η συχνότητα της εξαναγκασμένης ταλάντωσης γίνει ίση με την ιδιοσυχνότητα του ταλαντωτή, το πλάτος της ταλάντωσης γίνεται μέγιστο.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ Αυτό συμβαίνει μόνο όταν υπάρχει δεν υπάρχει απόσβεση.
ΣΩΣΤΟ Όταν η συχνότητα της εξαναγκασμένης ταλάντωσης πλησιάσει την ιδιοσυχνότητα του ταλαντωτή, το πλάτος της ταλάντωσης γίνεται μέγιστο.

ΣΥΝ5 Όταν η συχνότητα μιας εξαναγκασμένης ηλεκτρικής ταλάντωσης πλησιάσει την ιδιοσυχνότητα του ταλαντωτή το πλάτος του ρεύματος της γίνεται μέγιστο.
ΣΩΣΤΟ Όταν η συχνότητα της εξαναγκασμένης ηλεκτρικής ταλάντωσης γίνει ίση με την ιδιοσυχνότητα του ταλαντωτή, το πλάτος του ρεύματος γίνεται μέγιστο.

ΣΥΝ6 Ανεξάρτητα από την τιμή της σταθεράς απόσβεσης έχουμε συντονισμό. Απλώς όταν αυξάνεται η σταθερά απόσβεσης η συχνότητα συντονισμού ελαττώνεται και το πλάτος της ταλάντωσης επίσης ελαττώνεται.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ Ισχύει: ωσυν = ω02 – b2/2 όπου ω0 είναι η ιδιοσυχνότητα του ταλαντωτή και b είναι η σταθερά απόσβεσης. Άρα για να υπάρχει συντονισμός θα πρέπει ω02 – b2/2  0.
ΣΩΣΤΟ Το φαινόμενο του συντονισμού εμφανίζεται όταν: b ω0 2

ΚΥΜΑΤΑ

ΚΥΜ1 Όταν ένα κύμα αλλάζει μέσο διάδοσης αλλάζει η συχνότητά του.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ
Επειδή τα μόρια του νέου μέσου εκτελούν εξαναγκασμένη ταλάντωση, η συχνότητα της ταλάντωσής τους είναι ίση με τη συχνότητα του διεγέρτη. Διεγέρτης είναι τα μόρια του πρώτου μέσου.
ΣΩΣΤΟ Όταν ένα κύμα αλλάζει μέσο διάδοσης η συχνότητά του μένει σταθερή. Μεταβάλλεται το μήκος κύματος.

ΚΥΜ2 Ο τύπος y = ymax ημ ω (t – x/υ) ισχύει για t  x / υ.

ΕΝΕΡΓΕΙΑ

ΕΡΓΟ

ΕΡΓΟ1 Ένα σύστημα δεν μπορεί να εκτελέσει αρνητικό έργο.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ Ένα σύστημα εκτελεί αρνητικό έργο όταν στο σύστημα εκτελείται έργο από το περιβάλλον του.
ΣΩΣΤΟ Ένα σύστημα είναι δυνατό να εκτελέσει θετικό ή αρνητικό έργο.

ΕΝ1 Όταν το έργο σε μια κλειστή διαδρομή είναι μηδενικό, η δύναμη είναι διατηρητική.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ
Σε άλλη κλειστή διαδρομή το έργο είναι δυνατό να μην είναι μηδενικό.
ΣΩΣΤΟ
Όταν το έργο σε κάθε κλειστή διαδρομή είναι μηδενικό, η δύναμη είναι διατηρητική.

ΕΝ2 Το έργο εκφράζει την ενέργεια που μεταφέρεται από ένα σώμα σε κάποιο άλλο ή την ενέργεια που μετατρέπεται από μια μορφή σε άλλη.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ
Η ενέργεια μεταφέρεται από ένα σώμα σε κάποιο άλλο ή μετατρέπεται από μια μορφή σε άλλη και ως θερμότητα.
ΣΩΣΤΟ
Όταν υπάρχει δύναμη και μετατόπιση τότε υπάρχει έργο.

ΕΝ3 Παράγεται / καταναλώνεται ηλεκτρική / θερμική κτλ ενέργεια.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ
Η ενέργεια διατηρείται: δεν παράγεται ούτε καταναλώνεται.
ΣΩΣΤΟ
Ενέργεια ορισμένης μορφής μετατρέπεται σε ηλεκτρική / θερμική κτλ ενέργεια ή ηλεκτρική / θερμική κτλ ενέργεια μετατρέπεται σε ενέργεια άλλης μορφής.

ΕΝ4 Δύο σωματίδια κινούνται με ταχύτητα υ1 και υ2 αντίστοιχα και έχουν κινητική ενέργεια Ε1, και Ε2 αντίστοιχα. Άλλο σωματίδιο κινείται με ταχύτητα υ3 = υ1 + υ2. Η κινητική ενέργεια του τρίτου σωματιδίου είναι Ε3 = Ε1 + Ε2.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ
Η κινητική ενέργεια είναι ανάλογη του τετραγώνου της ταχύτητας.
ΣΩΣΤΟ
όπου m1, m2 και m3 είναι αντίστοιχα οι μάζες των τριών σωματιδίων.

ΕΝ5 Έργο ανήκει σε σύστημα ή σύστημα έχει / διαθέτει έργο ή σε σύστημα είναι αποθηκευμένο έργο.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ
Το έργο είναι μεταφερόμενη ενέργεια.
ΣΩΣΤΟ
Σύστημα εκτελεί έργο ή σε σύστημα εκτελείται έργο.

ΕΝ6 Η τριβή εκτελεί έργο.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ
Το σημείο εφαρμογής της τριβής δεν μετατοπίζεται.
ΣΩΣΤΟ
Η αύξηση της θερμικής ενέργειας που οφείλεται στην τριβή είναι ίση με το γινόμενο του μέτρου της τριβής επί τη μετατόπιση του σώματος.

ΕΝ7 Σε κάθε απομονωμένο σύστημα το έργο διατηρείται.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ Το έργο μετατρέπεται πάντα σε κάποια μορφή ενέργειας.
ΣΩΣΤΟ Σε κάθε απομονωμένο σύστημα η ενέργεια διατηρείται.

ΕΝ8 Η μηχανική ενέργεια διατηρείται όταν στο σύστημα δεν ασκούνται εξωτερικές δυνάμεις.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ Όταν ένα σώμα πέφτει αν και πάνω του ασκείται εξωτερική δύναμη, η μηχανική ενέργειά του διατηρείται.
ΣΩΣΤΟ Η μηχανική ενέργεια διατηρείται όταν στο σύστημα ασκούνται διατηρητικές δυνάμεις.

ΙΣΧΥΣ

ΙΣΧ1 Όσο μεγαλύτερη είναι η ισχύς μιας συσκευής τόσο περισσότερη ενέργεια καταναλώνει.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ
Η ισχύς δεν εκφράζει πόση ενέργεια καταναλώνεται αλλά με ποιο ρυθμό.
Π.χ. όταν μια συσκευή μικρής ισχύος λειτουργεί για πολύ χρόνο είναι δυνατό να καταναλώσει περισσότερη ενέργεια από άλλη συσκευή μεγαλύτερης ισχύος η οποία, ωστόσο, λειτουργεί για λιγότερο χρόνο.
ΣΩΣΤΟ
Η κατανάλωση της ενέργειας εξαρτάται τόσο από την ισχύ όσο και από το χρόνο.

ΟΠΤΙΚΗ

ΟΠΤ1 Ο δείκτης διάθλασης n είναι αντιστρόφως ανάλογος του μήκους κύματος λ, διότι n = λ0/λ.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ Όταν το υλικό μένει το ίδιο, σε διαφορετικό λ αντιστοιχεί διαφορετικό λ0.
ΣΩΣΤΟ Ο δείκτης διάθλασης n είναι αντιστρόφως ανάλογος του μήκους κύματος λ όταν μεταβάλλεται το υλικό και το χρώμα της προσπίπτουσας ακτινοβολίας μένει το ίδιο.

ΘΕΡΜΟΔΥΝΑΜΙΚΗ

ΘΕΡΜΟΤΗΤΑ

ΘΕΡ1 Όσο υψηλότερη είναι η θερμοκρασία ενός σώματος τόσο περισσότερη θερμότητα περιέχει το σώμα.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ
Θερμότητα είναι μεταφερόμενη θερμική ενέργεια.
ΣΩΣΤΟ
Όσο υψηλότερη είναι η θερμοκρασία ενός σώματος τόσο περισσότερη θερμική ενέργεια περιέχει το σώμα.

ΘΕΡ2 Όταν σε ένα σώμα μεταφέρεται θερμότητα, πάντα η θερμοκρασία του σώματος αυξάνεται.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ
Είναι δυνατό να αλλάζει η φάση του σώματος ή να εκτελείται έργο.
ΣΩΣΤΟ
Όταν σε ένα σώμα μεταφέρεται θερμότητα και δεν αλλάζει η φάση του σώματος ούτε εκτελείται έργο, τότε η θερμοκρασία του σώματος αυξάνεται.

ΘΕΡ3 Όταν αυξάνεται η θερμοκρασία ενός σώματος πάντα στο σώμα μεταφέρεται θερμότητα.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ
Με την τριβή είναι δυνατό να αυξηθεί η θερμοκρασία ενός σώματος
ΣΩΣΤΟ
Όταν αυξάνεται η θερμοκρασία ενός σώματος χωρίς να εκτελείται έργο στο σώμα τότε στο σώμα μεταφέρεται θερμότητα.

ΘΕΡ4 Ο θερμός αέρας κατευθύνεται πάντα προς τα πάνω και ο ψυχρός προς τα κάτω.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ
Όταν δεν υπάρχει βαρύτητα οι λέξεις κάτω και πάνω δεν έχουν νόημα.
ΣΩΣΤΟ
Όταν υπάρχει βαρύτητα ο θερμός αέρας κατευθύνεται πάντα προς τα πάνω και ο ψυχρός προς τα κάτω.

ΘΕΡ5 Όταν αυξάνεται η θερμοκρασία ενός σώματος, το σώμα διαστέλλεται.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ
α) Το λάστιχο συστέλλεται.
β) Σε αέριο κλεισμένο σε δοχείο αυξάνεται η πίεση.
ΣΩΣΤΟ
Όταν αυξάνεται η θερμοκρασία, άλλα σώματα διαστέλλονται άλλα συστέλλονται και σε άλλα οι διαστάσεις μένουν αμετάβλητες.

ΘΕΡ6 Με την τριβή παράγεται θερμότητα.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ
Θερμότητα μεταφέρεται από σώμα υψηλής θερμοκρασίας σε άλλο χαμηλότερης θερμοκρασίας.
ΣΩΣΤΟ
Με την τριβή αυξάνεται η θερμική ενέργεια.

ΘΕΡ7 Όταν δύο σώματα διαφορετικής θερμοκρασίας έρθουν σε επαφή μεταξύ τους, θερμοκρασία μεταφέρεται από το σώμα υψηλότερης θερμοκρασίας στο άλλο.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ
Όταν ένα δοχείο νερό βράζει πάνω στην εστία μιας ηλεκτρικής κουζίνας, η θερμοκρασία του νερού και της εστίας μένει σταθερή.
ΣΩΣΤΟ
Όταν δύο σώματα διαφορετικής θερμοκρασίας έρθουν σε επαφή μεταξύ τους, θερμότητα μεταφέρεται από το σώμα υψηλότερης θερμοκρασίας στο άλλο.

ΘΕΡ8 Όταν δύο σώματα διαφορετικής θερμοκρασίας έρθουν σε επαφή μεταξύ τους, πάντα, η θερμοκρασία του θερμού σώματος ελαττώνεται και του ψυχρού αυξάνεται.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ
Όταν ένα δοχείο νερό βράζει πάνω στην εστία μιας ηλεκτρικής κουζίνας, η θερμοκρασία του νερού και της εστίας μένει σταθερή.
ΣΩΣΤΟ
Όταν δύο σώματα διαφορετικής θερμοκρασίας έρθουν σε επαφή μεταξύ τους, η θερμοκρασία των δύο σωμάτων είναι δυνατό να μένει σταθερή.

ΘΕΡ9 Οι σκουρόχρωμες επιφάνειες απορροφούν περισσότερο την ακτινοβολία από τις ανοιχτόχρωμες.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ
Tydall coated the bulb of a delicate mercury thermometer with alum (a white powder), and the bulb of a second thermometer with iodine (a dark powder). On exposing the bulbs at the same distance from the radiation from a gas flame, the alum-covered thermometer rose nearly twice as high as the other; alum was a better absorber than iodine. (Cajori 184)
ΣΩΣΤΟ
Tydall says that «radiation from the clothes which cover the human body is not at all, to the extent sometimes supposed, independent on their color.» (Cajori 184)

ΘΕΡ10 Σε κάθε κυκλική μεταβολή θερμότητα μεταφέρεται από το περιβάλλον στο σύστημα και έργο εκτελείται από το σύστημα.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ
Όταν η κυκλική μεταβολή διαγράφεται «αριστερόστροφα» θερμότητα μεταφέρεται από το σύστημα στο περιβάλλον και έργο εκτελείται στο σύστημα.
ΣΩΣΤΟ
Στις κυκλικές μεταβολές το πρόσημο της θερμότητας και του έργου εξαρτάται από τη φορά που διαγράφεται η μεταβολή.

ΘΕΡ11 Επειδή στην ισόθερμη μεταβολή όλη η θερμότητα ισούται με το έργο που εκτελείται, παραβιάζεται ο 2ος νόμος της θερμοδυναμικής.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ
Σύμφωνα με το 2ο νόμο της θερμοδυναμικής η θερμότητα είναι αδύνατο να είναι ίση με το εκτελούμενο έργο μόνο όταν δεν συμβαίνει οποιαδήποτε άλλη αλλαγή. Στην ισόθερμη μεταβολή ωστόσο μεταβάλλεται τόσο όγκος όσο και η θερμοκρασία.
ΣΩΣΤΟ
Στην ισόθερμη μεταβολή αν και όλη η θερμότητα ισούται με το έργο που εκτελείται, δεν παραβιάζεται ο 2ος νόμος της θερμοδυναμικής διότι το σύστημα μεταβάλλεται.

ΘΕΡ12 Θερμότητα είναι η μεταφερόμενη θερμική ενέργεια
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ
Όταν το νερό βράζει μεταφέρεται σε αυτό θερμότητα αλλά η θερμική ενέργειά του μένει σταθερή. Επίσης όταν το ξύλο καίγεται θερμότητα μεταφέρεται από αυτό αλλά η θερμική ενέργειά του μένει σταθερή.
ΣΩΣΤΟ
Θερμότητα είναι η ενέργεια που μεταφέρεται από ένα σώμα σε κάποιο άλλο όταν η θερμοκρασία του πρώτου σώματος είναι μεγαλύτερη από του δεύτερου.

ΘΕΡ13 Η ειδική θερμότητα του υλικού Α είναι μεγαλύτερη από την ειδική θερμότητα του υλικού Β. Όταν και στα δύο υλικά μεταφερθεί η ίδια ποσότητα θερμότητας η θερμοκρασία του Α αυξάνεται πάντα λιγότερο από τη θερμοκρασία του Β.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ
Η μεταβολή της θερμοκρασίας εξαρτάται επίσης από τη μάζα.
ΣΩΣΤΟ
Όταν και στα δύο υλικά μεταφερθεί η ίδια ποσότητα θερμότητας η θερμοκρασία του Α αυξάνεται πάντα λιγότερο από τη θερμοκρασία του Β αν η μάζα του Α είναι ίση με τη μάζα του Β.

ΘΕΡ14 Επειδή τα ρούχα παγιδεύουν τον αέρα που είναι θερμομονωτικό υλικό, θερμότητα δε μεταφέρεται με αγωγή από το ανθρώπινο σώμα στο περιβάλλον.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ
Ακόμα και όταν δε φοράμε ρούχα περιβαλλόμαστε από αέρα.
ΣΩΣΤΟ
Επειδή τα ρούχα παγιδεύουν τον αέρα, εμποδίζουν τη δημιουργία ρευμάτων αέρα με τα οποία είναι δυνατό να μεταφερθεί θερμότητα από το σώμα στο περιβάλλον.

ΘΕΡ15 Η εντροπία κάθε συστήματος αυξάνεται.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ
Κατά την ισόθερμη συμπίεση ενός αερίου η εντροπία του αερίου ελαττώνεται.
ΣΩΣΤΟ
Η εντροπία κάθε απομονωμένου συστήματος αυξάνεται.

ΘΕΡ16 Όταν ένα αέριο εκτονώνεται πάντα εκτελεί έργο.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ
Όταν ένα αέριο εκτονώνεται ελεύθερα σε κενό χώρο επειδή δεν ασκεί δύναμη δεν εκτελεί έργο.
ΣΩΣΤΟ
Όταν ένα αέριο εκτονώνεται και συγχρόνως ασκεί δύναμη τότε εκτελεί έργο.

ΘΕΡ17 Επειδή η ειδική / λανθάνουσα θερμότητα είναι θερμότητα, δηλαδή ενέργεια, μετριέται σε J.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ
Η ειδική θερμότητα είναι θερμότητα ανά μονάδα μάζας και ανά βαθμό Κελσίου.
Η λανθάνουσα θερμότητα είναι θερμότητα ανά μονάδα μάζας.
ΣΩΣΤΟ
Η ειδική θερμότητα μετριέται σε και η λανθάνουσα θερμότητα σε J/kg.

ΘΕΡ18 Όταν ο πάγος λιώνει ή το νερό, βράζει η μεταβολή της εσωτερικής ενέργειάς του είναι ίση με τη θερμότητα που μεταφέρεται σ’ αυτό.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ
Όταν το στερεό μετατρέπεται σε υγρό ή το υγρό σε αέριο, ο όγκος του αυξάνεται. Άρα εκτελεί έργο.
ΣΩΣΤΟ
Όταν το νερό βράζει η μεταβολή της εσωτερικής ενέργειάς του είναι ίση με τη θερμότητα που μεταφέρεται σ’ αυτό μείον το έργο που εκτελείται

ΘΕΡ19 Όταν σε ένα στερεό ή υγρό μεταφέρεται θερμότητα και η φάση του σώματος δε μεταβάλλεται, η μεταβολή της εσωτερικής ενέργειάς του είναι ίση με τη θερμότητα που μεταφέρεται σ’ αυτό.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ
Επειδή το σώμα διαστέλλεται, εκτελεί έργο.
ΣΩΣΤΟ
Όταν σε ένα στερεό ή υγρό μεταφέρεται θερμότητα και η φάση του σώματος δε μεταβάλλεται, η μεταβολή της εσωτερικής ενέργειάς του είναι ίση με τη θερμότητα που μεταφέρεται σ’ αυτό μείον το έργο που εκτελείται από αυτό.

ΘΕΡ20 Στη μηχανή εσωτερικής καύσης του αυτοκινήτου, θερμότητα αφαιρείται από ένα καύσιμο που καίγεται και τμήμα της μετατρέπεται σε μηχανική ενέργεια.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ
Για να μεταφέρεται θερμότητα πρέπει να υπάρχει διαφορά θερμοκρασίας.
ΣΩΣΤΟ
Στη μηχανή εσωτερικής καύσης του αυτοκινήτου, θερμική ενέργεια αφαιρείται από ένα καύσιμο που καίγεται και τμήμα της μετατρέπεται σε μηχανική ενέργεια.

ΘΕΡ21 Σε κάθε θερμική μηχανή θερμότητα μεταφέρεται από μια αποθήκη θερμικής ενέργειας υψηλής θερμοκρασίας στη μηχανή.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ
Στις μηχανές εσωτερικής καύσης δεν υπάρχει αποθήκη θερμικής ενέργειας υψηλής θερμοκρασίας. Σε αυτές τις μηχανές ελαττώνεται η θερμική ενέργεια του καιγόμενου καυσίμου και συγχρόνως εκτελείται έργο στο έμβολο.
ΣΩΣΤΟ
Σε κάθε θερμική μηχανή ελαττώνεται η θερμική ενέργεια ενός συστήματος και συγχρόνως εκτελείται έργο στη μηχανή.

ΘΕΡ22 Υπάρχουν τρεις φάσεις στις οποίες είναι δυνατό να βρεθεί η ύλη: η στερεή, η υγρή και η αέρια2.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ Η ύλη είναι δυνατό να βρεθεί και σε κατάσταση πλάσματος.
ΣΩΣΤΟ Υπάρχουν τέσσερις φάσεις στις οποίες είναι δυνατό να βρεθεί η ύλη: στη στερεή, την υγρή, την και στην κατάσταση πλάσματος.

ΘΕΡ23 Οι πιο συνηθισμένες φάσεις της ύλης είναι η στερεή, η υγρή και η αέρια. Η ύλη σπάνια εμφανίζεται σε κατάσταση πλάσματος2.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ Στους αστέρες όπου βρίσκεται το μεγαλύτερο ποσοστό ύλης, η ύλη βρίσκεται σε κατάσταση πλάσματος.
ΣΩΣΤΟ Η ύλη συνήθως εμφανίζεται σε κατάσταση πλάσματος.

ΘΕΡ24 Κατά τη διαστολή ασκούνται τεράστιες δυνάμεις.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ


ΚΙΝΗΤΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ

ΚΙΝ ΘΕ1 Τα μόρια των σωμάτων θερμαίνονται.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ
Η θέρμανση ( μεταφορά θερμότητας ή αύξηση της θερμοκρασίας ) συμβαίνει εξ ορισμού σε μακροσκοπικά συστήματα.
ΣΩΣΤΟ
Όταν ένα σώμα θερμαίνεται η ενέργεια των μορίων του αυξάνεται.

ΚΙΝ ΘΕ2 Σε ένα αέριο τα μόρια κινούνται πάντα γρηγορότερα από όσο σε ένα υγρό.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ
Π.χ. στους 0 0C είναι δυνατό να συνυπάρχει υγρό και στερεό νερό.

ΚΙΝ ΘΕ3 Όταν μεταβληθεί ο αριθμός των μορίων ενός ιδανικού αερίου και συγχρόνως ο όγκος μείνει σταθερός, η θερμοκρασία του αερίου μεταβάλλεται.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ
Η θερμοκρασία χαρακτηρίζει τη μέση κινητική κατάσταση του ενός μορίου.
ΣΩΣΤΟ
Όταν μεταβληθεί ο αριθμός των μορίων ενός ιδανικού αερίου και συγχρόνως ο όγκος μείνει σταθερός, η θερμοκρασία του αερίου μένει σταθερή. Μεταβάλλεται η πίεση του αερίου.
ΚΙΝ ΘΕ4 Όταν ένα κινούμενο σώμα συγκρούεται με κάποιο άλλο και η κινητική ενέργειά του ελαττώνεται ενώ αυξάνεται η θερμική ενέργειά του, η κινητική ενέργεια των μορίων του σώματος αυξάνεται.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ
Η κινητική ενέργεια των μορίων του σώματος οφείλεται τόσο στην θερμική κίνησή τους όσο και στη μεταφορική κίνηση του σώματος.
ΣΩΣΤΟ
Όταν ένα κινούμενο σώμα συγκρούεται με κάποιο άλλο και η κινητική ενέργειά του ελαττώνεται ενώ αυξάνεται η θερμική ενέργειά του, η κινητική ενέργεια των μορίων που οφείλεται στην άτακτη κίνησή τους επίσης αυξάνεται.

ΚΙΝ ΘΕ5 Η εσωτερική ενέργεια ενός αερίου εξαρτάται μόνο από την αρχική και τελική κατάσταση του αερίου.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ
Η εσωτερική ενέργεια ενός αερίου είναι .
ΣΩΣΤΟ
Η εσωτερική ενέργεια ενός αερίου εξαρτάται τόσο από την αρχική και την τελική κατάστασή του όσο και από τον αριθμό των βαθμών ελευθερίας του.

ΚΙΝ ΘΕ6 Στο απόλυτο μηδέν τα μόρια είναι τόσο κρύα που δεν μπορούν να κινηθούν.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ
Η θερμοκρασία χαρακτηρίζει ένα μακροσκοπικό σύστημα και όχι κάθε μόριο ξεχωριστά. Επίσης τα μόρια ουδέποτε σταματούν να κινούνται λόγω της αρχής του Χάιζεμπεργκ.
ΣΩΣΤΟ
Στο απόλυτο μηδέν τα μόρια έχουν την ελάχιστη κινητική ενέργεια.

ΟΠΤΙΚΗ

ΔΕΙΚΤΗΣ ΔΙΑΘΛΑΣΗΣ

ΔΙΑΘΛ1 Ο δείκτης διάθλασης εξαρτάται από το μήκος κύματος της ακτινοβολίας.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ Όταν η ακτινοβολία αλλάζει μέσο διάδοσης, το μήκος κύματός της αλλάζει.
ΣΩΣΤΟ Ο δείκτης διάθλασης εξαρτάται από το μήκος κύματος της ακτινοβολίας στο κενό ή από τη συχνότητα της ακτινοβολίας. (Βλ. Αλεξόπουλος Μηχ. σελ.289)

ΔΙΑΘΛ2 Επειδή n = λ0/λ , ο δείκτης διάθλασης είναι πάντα ανάλογος με το λ.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ Όταν αλλάζει το χρώμα αλλάζει και το λ0.
ΣΩΣΤΟ Ο δείκτης διάθλασης είναι αντιστρόφως ανάλογος με το λ όταν το λ0 μένει σταθερό.

ΗΛΕΚΤΡΙΣΜΟΣ

ΗΛΕΚΤΡΙΚΟ ΦΟΡΤΙΟ

ΗΛ ΦΟΡ1 Όταν τρίβουμε ένα σώμα, το σώμα αποκτά ηλεκτρισμό.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ
Ο ηλεκτρισμός δεν είναι μέγεθος. Είναι κλάδος της Φυσικής που μελετά τα ηλεκτρικά φαινόμενα.
ΣΩΣΤΟ
Όταν τρίβουμε ένα σώμα, το σώμα αποκτά ηλεκτρικό φορτίο.



ΗΛΕΚΤΡΙΚΗ ΔΥΝΑΜΗ

ΗΛ ΔΥΝ1 Οι ελκτικές δυνάμεις είναι πάντα μεγαλύτερες από τις απωστικές.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ
Το μέτρο των ελκτικών και των απωστικών δυνάμεων προκύπτει από τον ίδιο νόμο, το νόμο του Κουλόμπ.
ΣΩΣΤΟ
Το μέτρο των ελκτικών και των απωστικών ηλεκτρικών δυνάμεων εξαρτάται από το φορτίο και την απόσταση.

ΗΛ ΔΥΝ2 Όταν ένα ηλεκτρισμένο σώμα έλκει κάποιο άλλο σώμα, συμπεραίνουμε ότι το δεύτερο σώμα είναι αντίθετα ηλεκτρισμένο από το πρώτο.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ
Ένα ηλεκτρισμένο σώμα έλκει επίσης κάθε ουδέτερο σώμα.
ΣΩΣΤΟ
Το δεύτερο σώμα είναι δυνατό να είναι ηλεκτρισμένο ή ουδέτερο.

ΗΛ ΔΥΝ3 Τα ουδέτερα σώματα δεν ασκούν δύναμη σε ηλεκτρισμένα.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ
Σε κάθε περίπτωση όταν ασκείται δύναμη ισχύει ο νόμος της δράσης-αντίδρασης.
ΣΩΣΤΟ
Τα ουδέτερα σώματα ηλεκτρίζονται με επαγωγή και έλκονται αμοιβαία με τα ηλεκτρισμένα σώματα.

ΗΛ ΔΥΝ4 Επειδή ο αέρας είναι μονωτής δε μπορεί να ασκηθεί ηλεκτρική δύναμη από απόσταση.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ
Στα μόρια του αέρα που υπάρχουν γύρω από ένα ηλεκτρισμένο σώμα ασκείται ηλεκτρική δύναμη από απόσταση. Απλώς επειδή ο αέρας είναι μονωτής ηλεκτρισμένα σωμάτια δε μπορούν να κινηθούν από μια περιοχή του αέρα σε άλλη.
ΣΩΣΤΟ
Σε κάθε περίπτωση η ηλεκτρική δύναμη δρα από απόσταση. Στον αέρα ωστόσο δε μπορεί να υπάρξει ηλεκτρικό ρεύμα.

ΗΛ ΔΥΝ5 Ηλέκτριση με επαγωγή είναι η μεταφορά ηλεκτρικού φορτίου από απόσταση.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ
Κατά την ηλέκτριση με επαγωγή δε μεταφέρεται ηλεκτρικό φορτίο από το ηλεκτρισμένο σώμα στο μη ηλεκτρισμένο.
ΣΩΣΤΟ
Κατά την ηλέκτριση με επαγωγή το ηλεκτρικό φορτίο μετατοπίζεται μέσα στο μη ηλεκτρισμένο σώμα.

ΗΛ ΔΥΝ6 Η ηλεκτρική δύναμη ούτε καταστρέφεται ούτε δημιουργείται.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ
Όταν η απόσταση μεταβάλλεται η ηλεκτρική δύναμη επίσης μεταβάλλεται.
ΣΩΣΤΟ
Το ηλεκτρικό φορτίο ούτε καταστρέφεται ούτε δημιουργείται.

ΗΛ ΔΥΝ7 Η ελκτική ηλεκτρική δύναμη είναι θετική και η απωστική είναι αρνητική.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ
Το πρόσημο της δύναμης εξαρτάται από την κατεύθυνση της δύναμης ως προς τη φορά που έχουμε ορίσει ως θετική.
ΣΩΣΤΟ
Η ηλεκτρική δύναμη είναι θετική όταν η φορά της συμπίπτει με τη φορά που εμείς ορίσαμε ως θετική, ανεξάρτητα αν η δύναμη είναι ελκτική ή απωστική.

ΗΛ ΔΥΝ8 Ηλεκτρικά αγώγιμα ονομάζουμε τα υλικά που δέχονται την ηλεκτρική δύναμη και μονωτές τα υλικά απωθούν την ηλεκτρική δύναμη.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ
Η ηλεκτρική δύναμη ασκείται σε κάθε υλικό και είναι δυνατό να είναι ελκτική ή απωστική ανεξάρτητα από το υλικό.
ΣΩΣΤΟ
Ηλεκτρικά αγώγιμα ονομάζουμε τα υλικά που ηλεκτρίζονται σε όλη την έκτασή τους και μονωτές τα υλικά που ηλεκτρίζονται τοπικά.

ΗΛ ΔΥΝ9 Παρατηρούμε ότι ηλεκτρόνια μετακινούνται από τη γυάλινη ράβδο στο μάλλινο ύφασμα.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ
Τα ηλεκτρισμένα σωματίδια δεν είναι παρατηρήσιμα.
ΣΩΣΤΟ
Συμπεραίνουμε ότι ηλεκτρόνια μετακινούνται από τη γυάλινη ράβδο στο μάλλινο ύφασμα.


ΗΛΕΚΤΡΙΚΟ ΡΕΥΜΑ

ΡΕΥ1 Οι ηλεκτρικές συσκευές καταναλώνουν ηλεκτρικό ρεύμα.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ
Το ηλεκτρικό ρεύμα είναι κίνηση ηλεκτρικού φορτίου.
ΣΩΣΤΟ
Οι ηλεκτρικές συσκευές καταναλώνουν ηλεκτρική ενέργεια.

ΡΕΥ2 Συνδέουμε τους πόλους μιας μπαταρίας με σύρμα. Τότε ηλεκτρόνια ξεκινούν από τον αρνητικό πόλο, περνάνε μέσα από το σύρμα και φθάνουν στο θετικό πόλο.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ
Ηλεκτρόνια δεν υπάρχουν μόνο στον αρνητικό πόλο αλλά και μέσα στο σύρμα τα οποία απωθούνται από τον αρνητικό πόλο και κινούνται μέσα στο σύρμα.
ΣΩΣΤΟ
Στα ηλεκτρόνια του σύρματος ασκείται απωστική δύναμη από τον αρνητικό πόλο της μπαταρίας και ελκτική από το θετικό. Τα ηλεκτρόνια του σύρματος λοιπόν αρχίζουν να κινούνται από τον αρνητικό πόλο στο θετικό.

ΡΕΥ3 Όταν συνδέσουμε τους πόλους μιας μπαταρίας με σύρμα, το σύρμα ηλεκτρίζεται.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ
Το σύρμα είναι ουδέτερο και ηλεκτρόνια κινούνται μέσα σε αυτό. Κάθε φορά που ένα ηλεκτρόνιο φθάνει στο θετικό πόλο ένα άλλο ηλεκτρόνιο περνά από τον αρνητικό πόλο στο σύρμα.
ΣΩΣΤΟ
Όταν συνδέσουμε τους πόλους μιας μπαταρίας με σύρμα, το σύρμα παραμένει συνεχώς ουδέτερο. Απλώς ηλεκτρόνια κινούνται μέσα σε αυτό.

ΡΕΥ4 Ο θετικός/ αρνητικός πόλος μιας μπαταρίας είναι ο βόρειος/ νότιος πόλος της.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ
Βόρειο και νότιο πόλο έχει ο μαγνήτης διότι προσανατολίζεται στην κατεύθυνση βορράς νότος. Η μπαταρία δεν προσανατολίζεται.
ΣΩΣΤΟ
Οι πόλοι της μπαταρίας δεν έχουν σχέση με τους πόλους του μαγνήτη.

ΡΕΥ5 Οι έννοιες ηλεκτρικό φορτίο, ηλεκτρική δύναμη, ηλεκτρικό ρεύμα και ηλεκτρική ενέργεια έχουν το ίδιο νόημα.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ
Έχουν διαφορετικές ιδιότητες. Π.χ. το ηλεκτρικό φορτίο και η ηλεκτρική ενέργεια διατηρούνται ενώ η ηλεκτρική δύναμη και το ηλεκτρικό ρεύμα δε διατηρούνται. Επίσης ηλεκτρική δύναμη είναι δυνατό να υπάρχει μεταξύ ακίνητων ηλεκτρικών φορτίων δηλαδή ακόμα και όταν δεν υπάρχει ηλεκτρικό ρεύμα. Τέλος το ηλεκτρικό φορτίο είναι δυνατό να μένει σταθερό ενώ η ηλεκτρική ενέργεια να μεταβάλλεται όταν μεταβάλλεται η απόσταση μεταξύ των ηλεκτρικών φορτίων.
ΣΩΣΤΟ
Αν και οι έννοιες ηλεκτρικό φορτίο, ηλεκτρική δύναμη, ηλεκτρικό ρεύμα και ηλεκτρική ενέργεια συνδέονται μεταξύ τους, έχουν απολύτως διαφορετικό νόημα.

ΡΕΥ6 Τα ηλεκτρόνια δίνουν στη λάμπα το ηλεκτρικό φορτίο τους και η λάμπα ανάβει.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ
Τα ηλεκτρόνια δε χάνουν ποτέ το ηλεκτρικό φορτίο τους.
ΣΩΣΤΟ
Από τα ηλεκτρόνια μεταφέρεται στη λάμπα ενέργεια και η λάμπα ανάβει.

ΡΕΥ7 Δύο αγωγοί διαρρέονται από ρεύμα Ι1 και Ι2 αντίστοιχα και εκλύεται ισχύς Ρ1, και Ρ2 αντίστοιχα. Άλλος αγωγός διαρρέεται από Ι3 = Ι1 + Ι2. Η ισχύς του τρίτου αγωγού είναι Ρ3 = Ρ1 + Ρ2.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ
Η ισχύς είναι ανάλογη του ρεύματος.
ΣΩΣΤΟ
όπου R1, R2 και R3 είναι αντίστοιχα οι αντιστάσεις των τριών αγωγών.

ΡΕΥ8 Όταν συνδέσουμε του πόλους μιας ηλεκτρικής πηγής με ένα σύρμα, στο σύρμα εμφανίζεται ηλεκτρισμός.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ Ο ηλεκτρισμός δεν είναι μέγεθος. Είναι κλάδος της Φυσικής που μελετά τα ηλεκτρικά φαινόμενα.
ΣΩΣΤΟ Όταν συνδέσουμε του πόλους μιας ηλεκτρικής πηγής με ένα σύρμα, στο σύρμα εμφανίζεται ηλεκτρικό ρεύμα.

ΡΕΥ9 Το ηλεκτρικό ρεύμα ρέει (π.χ. η κατεύθυνση ή ο ρυθμός ροής του ηλεκτρικού ρεύματος)
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ Το ηλεκτρικό ρεύμα είναι ο ρυθμός ροής του ηλεκτρικού φορτίου.
ΣΩΣΤΟ Το ηλεκτρικό φορτίο ρέει και ο ρυθμός ροής του ονομάζεται ηλεκτρικό ρεύμα.

ΡΕΥ10 Όταν σε κύκλωμα υπάρχει πυκνωτής, αυτός λειτουργεί ως διακόπτης.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ Κατά τη διάρκεια φόρτισης ή εκφόρτισης του πυκνωτή στους αγωγούς που συνδέονται με τον πυκνωτή υπάρχει ηλεκτρικό ρεύμα.

ΡΕΥ11 Το ηλεκτρικό ρεύμα κατευθύνεται πάντα από το θετικό προς τον αρνητικό πόλο μιας ηλεκτρικής πηγής.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ Όταν η ενέργεια της πηγής αυξάνεται ( δηλαδή όταν η πηγή «φορτίζεται»), το ηλεκτρικό ρεύμα κατευθύνεται από τον αρνητικό προς το θετιό πόλο της.
ΣΩΣΤΟ Όταν η ενέργεια της πηγής ελαττώνεται ( δηλαδή όταν η πηγή «εκφορτίζεται»), το ηλεκτρικό ρεύμα κατευθύνεται από το θετικό προς τον αρνητικό πόλο της.

ΗΛΕΚΤΡΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ

ΗΛ ΕΝ1 Τα υδροηλεκτρικά εργοστάσια παράγουν ηλεκτρισμό.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ Ο ηλεκτρισμός δεν είναι μέγεθος. Είναι κλάδος της Φυσικής που μελετά τα ηλεκτρικά φαινόμενα.
ΣΩΣΤΟ Τα υδροηλεκτρικά εργοστάσια παράγουν ηλεκτρική ενέργεια.

ΗΛ ΕΝ2 Στις γεννήτριες η ενέργεια του μαγνητικού πεδίου μετατρέπεται σε ηλεκτρική2.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ Αν συνέβαινε αυτό, το μαγνητικό πεδίο του μαγνήτη που χρησιμοποιείται στις γεννήτριες θα εξασθενούσε.
ΣΩΣΤΟ Στις γεννήτριες μηχανική ενέργεια μετατρέπεται σε ηλεκτρική.

ΗΛ ΕΝ3 Με τη βοήθεια ηλεκτρικής πηγής ηλεκτρεγερτικής δύναμης Ε φορτίζουμε έναν πυκνωτή χωρητικότητας C. Η ενέργεια του πυκνωτή είναι : . Φορτίο του πυκνωτή είναι Q1 = CΕ Αποσυνδέουμε την πηγή και συνδέουμε τον πυκνωτή με άλλο όμοιο πυκνωτή χωρητικότητας C. Η τάση στα άκρα κάθε πυκνωτή θα είναι V . Το φορτίο κάθε πυκνωτή θα είναι Q2 = CV. Επειδή το φορτίο διατηρείται ισχύει: CΕ = 2CV. Από αυτή τη σχέση προκύπτει: V = E / 2. Η ενέργεια λοιπόν κάθε πυκνωτή θα είναι . Άρα η συνολική ενέργεια και των δύο πυκνωτών θα είναι . Δηλαδή φαίνεται ότι η ενέργεια δεν διατηρείται.

ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ Όταν συνδέσουμε του δύο πυκνωτές μεταξύ τους το φορτίο «ταλαντώνεται» μεταξύ των δύο πυκνωτών. Η «ταλάντωση» σταματά όταν ενέργεια μεταφερθεί στο περιβάλλον λόγω της αντίστασης των αγωγών σύνδεσης και ακτινοβολίας ηλεκτρομαγνητικού κύματος.
ΣΩΣΤΟ Η ενέργεια των πυκνωτών είναι U / 2 και στο περιβάλλον ακτινοβολείται ενέργεια λόγω της αντίστασης των αγωγών σύνδεσης και ακτινοβολίας ηλεκτρομαγνητικού κύματος ίση με U / 2.

ΤΑΣΗ

ΤΑΣ1 Τα σώματα κινούνται πάντα από περιοχή υψηλότερου δυναμικού σε περιοχή χαμηλότερου δυναμικού.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ
Π.χ. όταν πετάμε κατακόρυφα προς τα πάνω ένα σώμα, το σώμα κινείται από χαμηλότερο σε υψηλότερο δυναμικό. Επίσης, μέσα σε ομογενές ηλεκτρικό πεδίο τα ηλεκτρόνια κινούνται χωρίς αρχική ταχύτητα από χαμηλότερο σε υψηλότερο δυναμικό.
ΣΩΣΤΟ
Ένα σώμα κινείται από υψηλότερο σε χαμηλότερο δυναμικό α) στο βαρυτικό πεδίο όταν το σώμα αφήνεται ελεύθερο και β) στο ηλεκτρικό πεδίο όταν το σώμα είναι θετικά ηλεκτρισμένο αφήνεται ελεύθερο.

ΤΑΣ2 Όταν η ένταση του πεδίου είναι μηδενική το δυναμικό είναι πάντα μηδενικό
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ
Π.χ. στην επιφάνεια της Γης η ένταση του βαρυτικού πεδίου είναι μη μηδενική ενώ συνήθως θεωρούμε ότι το δυναμικό είναι μηδενικό.
ΣΩΣΤΟ
Το σημείο μηδενικού δυναμικού επιλέγεται αυθαίρετα.

ΤΑΣ3 Η διαφορά φορτίου μεταξύ των άκρων ενός αγωγού ονομάζεται ηλεκτρική τάση2.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ Η ηλεκτρική τάση είναι ηλεκτρική ενέργεια ανά μονάδα φορτίου.
ΣΩΣΤΟ Όσο μεγαλύτερη είναι η διαφορά του φορτίου μεταξύ των άκρων ενός αγωγού, τόσο μεγαλύτερη είναι η ηλεκτρική τάση μεταξύ αυτών των άκρων.

ΗΛΕΚΤΡΙΚΗ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ

ΗΛ ΑΝΤ1 Η ηλεκτρική αντίσταση είναι η δύναμη που αντιστέκεται στην κίνηση του ηλεκτρικού φορτίου.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ Η

ΜΑΓΝΗΤΙΣΜΟΣ

ΜΑΓΝΗΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΗΛΕΚΤΡΙΣΜΟΣ

ΜΑΓ ΗΛ1 Ένας μαγνήτης δεν αλληλεπιδρά με ηλεκτρισμένο σώμα.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ
Ένα ηλεκτρισμένο σώμα αλληλεπιδρά με κάθε μη ηλεκτρισμένο σώμα.
ΣΩΣΤΟ
Ένας μαγνήτης και ένα ηλεκτρισμένο σώμα έλκονται αμοιβαία.

ΜΑΓΝΗΤΙΚΗ ΚΑΙ ΒΑΡΥΤΙΚΗ ΔΥΝΑΜΗ

ΜΑΓ ΒΑΡ1 Η Γη έλκει τα σώματα διότι είναι μαγνητισμένη.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ
Η μαγνητική δύναμη είναι και απωστική.
ΣΩΣΤΟ
Η βαρυτική δύναμη είναι διαφορετική από τη μαγνητική.

ΕΠΑΓΩΓΗ

ΕΠ1 Κανόνας του Λεντς: Το ρεύμα από επαγωγή αντιτίθεται στο μαγνητικό πεδίο που δημιουργεί την επαγωγή.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ Όταν η μαγνητική ροή ελαττώνεται το μαγνητικό πεδίο του ρεύματος από επαγωγή έχει την ίδια φορά με το αρχικό μαγνητικό πεδίο.
ΣΩΣΤΟ Κανόνας του Λεντς: Το ρεύμα από επαγωγή αντιτίθεται στη μεταβολή του μαγνητικού πεδίου που δημιουργεί την επαγωγή.

ΕΠ2 Όταν εφαρμόζουμε το 2ο κανόνα του Κίρχοφ σε κύκλωμα που περιέχει πηνίο, στην εξίσωση που προκύπτει στη θέση της ηλεκτρεγερτικής δύναμης από επαγωγή αντικαθιστούμε την ποσότητα: - L ΔΙ/Δt.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ Για να εφαρμόσουμε το κανόνα του Κίρχοφ πρέπει να λάβουμε υπόψη μας την πολικότητα της ηλεκτρεγερτικής δύναμης στα άκρα του πηνίου. Αυτή η πολικότητα προκύπτει από τον κανόνα του Λεντς.
ΣΩΣΤΟ Όταν εφαρμόζουμε το 2ο κανόνα του Κίρχοφ σε κύκλωμα που περιέχει πηνίο: α) προσδιορίζουμε την πολικότητα της ηλεκτρεγερτικής δύναμης στα άκρα του πηνίου με τη βοήθεια του κανόνα του Λεντς και β) στην εξίσωση που προκύπτει και στη θέση της ηλεκτρεγερτικής δύναμης από επαγωγή αντικαθιστούμε την ποσότητα: . Όταν το ρεύμα αυξάνεται ισχύει . Όταν το ρεύμα ελαττώνεται ισχύει: .


ΑΤΟΜΙΚΗ ΦΥΣΙΚΗ

ΑΤΟ1 Το ηλεκτρόνιο περιστρέφεται γύρω από τον εαυτό του.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ
Το ηλεκτρόνιο δεν έχει διαστάσεις.
ΣΩΣΤΟ
Το ηλεκτρόνιο συμπεριφέρεται σαν να περιστρέφεται γύρω από τον εαυτό του.

ΑΤΟ2 Η κβαντομηχανική αναφέρεται μόνο σε μικροσκοπικά φαινόμενα.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ
You don’t have an answer, do you? Keep searching!

ΑΤΟ3 Μόνο με ιώδη ακτινοβολία είναι δυνατό να προκληθεί φωτοηλεκτρικό φαινόμενο.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ Στο potassium προκαλείται φωτοηλεκτρικό φαινόμενο χρησιμοποιώντας κόκκινη ακτινοβολία.
ΣΩΣΤΟ Το είδος της ακτινοβολίας που προκαλεί φωτοηλεκτρικό φαινόμενο εξαρτάται από το είδος του μετάλλου.

ΑΤΟ4 Η ενέργεια της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας μπορεί να πάρει μόνο ακέραιες τιμές.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ Το κβάντο της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας προκύπτει από τον τύπο: E = h f, όπου . Για παράδειγμα σε συχνότητα f = 100 nm αντιστοιχεί κβάντο ενέργειας . Άρα η ενέργεια της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας, επειδή είναι ακέραια πολλαπλάσια του κβάντου ενέργειας, είναι δυνατό να πάρει κλασματικές τιμές.
ΣΩΣΤΟ Η ενέργεια της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας ορισμένης συχνότητας είναι ακέραια πολλαπλάσια του κβάντου ενέργειας που αντιστοιχεί σε αυτή τη συχνότητα.

ΑΤΟ5 Η διαφορά μεταξύ δύο ενεργειακών σταθμών στο άτομο είναι ακέραιος αριθμός.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ Η διαφορά μεταξύ των δύο πρώτων ενεργειακών σταθμών στο άτομο του υδρογόνου είναι
ΣΩΣΤΟ Η ενέργεια που απορροφά ή εκπέμπει ένα άτομο είναι ακέραια πολλαπλάσια των κβάντων ενέργειας που αντιστοιχούν στη διαφορά μεταξύ των ενεργειακών σταθμών του συγκεκριμένου ατόμου.

ΑΤΟ6 Στο τροχιακό s η πιθανότητα για r = 0 είναι μηδενική.

ΑΤΟ7 Επειδή η ενέργεια ενός φωτονίου είναι ανάλογη με τη συχνότητα της αντίστοιχης ακτινοβολίας, η ιώδης ακτινοβολία μεταφέρει περισσότερη ενέργεια από την ερυθρή.
ΛΑΘΟΣ ΔΙΟΤΙ Η ενέργεια που μεταφέρεται από μια ακτινοβολία εξαρτάται τόσο από την ενέργεια ενός φωτονίου όσο και από το συνολικό αριθμό των φωτονίων.
ΣΩΣΤΟ Επειδή η ενέργεια ενός φωτονίου είναι ανάλογη με τη συχνότητα της αντίστοιχης ακτινοβολίας, η ενέργεια ενός φωτονίου ιώδους ακτινοβολίας είναι μεγαλύτερη από την ενέργεια ενός φωτονίου ερυθρής ακτινοβολίας.

Βιβλιογραφία

Thinking Physics
Review of Middle School Texts
Η Φυσική του Υποψήφιου Φοιτητή
Physical Paradoxes and Sophisms
Αθανασάκη Ερωτήσεις Φυσικής